Divanu lûgati’t-türk’ten türkiye türkçesi ağızlarına deve ile ilgili söz varlığı üzerine

İnsan yaşamında bitki ve hayvanların önemli bir yeri vardır kuşkusuz. Her toplumun dilinde, yaşam biçimlerine, yaşadıkları coğrafyaya bağlı olarak bitki ve hayvanlarla ilgili sözler yer alır. Türkçenin söz varlığı içinde de bitki ve hayvan adları ve bunlarla ilgili sözler önemli bir yer tutar. Türklerin yaşam biçimlerine bağlı olarak Türkçenin söz varlığı içinde bitki adlarına göre, hayvan adlarının sayıca daha çok olduğu ifade edilir. Nitekim Türkçenin söz varlığı içinde ilk yazılı kaynaklardan itibaren başta at olmak üzere birçok hayvan adını ve bunlarla ilgili sözleri tespit etmek mümkündür. Türkçedeki hayvan adlarından biri de devedir. Bu çalışmada yalnızca deve ve deveyle ilgili söz varlığı üzerinde durulmuştur. Türk dilinin söz varlığı ile ilgili çalışmalarda da Türkçenin ilk ansiklopedik sözlüğü olma niteliğini taşıyan ve Türk dili için paha biçilemez bir eser değerinde olan Divanu Lûgati't-Türk, araştırmacılar için temel başvuru kaynaklarından birini oluşturur. Bu doğrultuda çalışmada Divanu Lûgati't-Türk'te yer alan deve ile ilgili söz varlığının görülmesi ve söz varlığından hareketle o dönem Türk toplumunun yaşamında bu hayvanın yerinin belirlenmesi; Divanu Lûgati't-Türk'teki veriler ışığında Türkiye Türkçesi ağızlarında bu hayvanla ilgili söz varlığının genel bir değerlendirmesinin yapılması amaçlanmıştır. Deveyle ilgili söz varlığının Türkiye Türkçesi ağızlarıyla karşılaştırılmasında ağırlıklı olarak Derleme Sözlüğü esas alınmıştır.

Divanu Lûgati’t-Türk ,

Derleme Sözlüğü ,

Deve ,

Söz Varlığı ,

Türkiye Türkçesi Ağızları ,

Plants and animals have an important place in life. In each society's language, there are many vocabularies which are about plants and animals depend on life style and habitat. Plant, animal names and words which are related to those names, have a place in vocabulary in Turkish. Depending on Turks' life style, animal names out number plant names by in vocabulary in Turkish. Hence it is possible to determine animal names and words related to these names as of the first written sources. Since the first written source in vocabulary in Turkish, it is possible to determine plenty of animal names and words related to those names, horse particularly. One of the animal names in Turkish is camel. In this study, only camel and vocabulary which are related to camel have been emphasized. In studies which are about vocabulary in Turkish, the first encyclopaedic dictionary and the most valuable piece of work, Divanu Lugati't-Turk is one of the basic source for researchers. Accordingly, it has been purposed to see vocabulary which are related to camel in Divanu Lugati't-Turk and to place animal inTurkish society in vocabulary and to evaluate vocabulary in dialects in Turkish about this animal in the light of Divanu Lugati't-Turk. İt has been based on Derleme Sözlüğü predominantly to compare vocabulary which are related to camel with dialects in Turkish.

Divanu Lugati’t-Türk, ,

Derleme Sözlüğü, ,

Camel, ,

Vocabulary, ,

Dialects In Turkish ,