Divan şiirinde mitolojik ve efsanevî şahislarin kullanimina iyi bir örnek: nev’izâde atâyî divanimehmet halil erzen

Klasik Türk şiirindeki yeri, ele alınış şekli ve şairin hayal dünyasına katkısı bakımından “mitoloji” bu şiir geleneğini besleyen önemli bir kaynak olarak dikkat çeker. Divan şairleri bilhassa Fars mitolojisinden etkilenmiş; orijinal ifadeler yakalamaya çalışırken eski anlatıların sunduğu olanaklardan yararlanmışlardır. Bu çalışmada ele aldığımız Nev’izâde Atâyî Divanı, mitolojinin divan şiirine kaynaklık etmesine iyi bir misal oluşturur. Eserde kullanımına rastladığımız mitolojik ve efsanevi şahsiyetlerin sayıca çokluğu, şairin bu isimler etrafında ördüğü imgelem ve söz konusu unsurları işlemedeki becerisi, Klasik Türk şiir geleneğinde eski anlatı ve şahısların yarattığı mânâ zenginliği konusunda bize dikkate değer bilgiler vermektedir. Birçok beyitte gönderme yapılan Şehnâme kaynaklı kahramanlar ya da Arap ve Yunan kökenli şahsiyetler, ihtiyaç duyulan hayal gücünü pekiştirmekte ve ifade imkânı bakımından şaire yeni olanaklar sunmaktadır. Eserde yer verilen kişi ve motiflerin şiire taşıdığı anlamsal açılımlar, Klasik Türk şiirinin kültürel zenginliğini de ayrıca ortaya koymaktadır. Bu durumda Nev’izâde Atâyî Divanı'nın mitolojik - efsanevi - tarihi kişiliklerin ele alınışı bakımından incelenmesi, Klasik Türk şiirini mühim bir yönüyle gözler önüne sermek fırsatı sağlayacaktır. Çünkü bu eserin, bilhassa şahıslar üzerinden metinler arası kullanımları örneklendirmek adına oldukça zengin malzemeyi ihtiva ettiği görülmektedir. Yeni ve orijinal hayallerin şiirleştirilmesi doğrultusunda Atâyî'nin söz konusu şahsiyetleri nasıl değerlendirdiği ve hangi yönleriyle yorumladığı da ancak bu malzemenin tasnif ve tahliliyle mümkündür. 

Klasik Türk şiiri ,

Mitoloji ,

Nev’izâde Atâyî Divanı ,

Şehnâme ,

"Mythology" in terms of the place in classical Turkish poetry, its shape of handling and the contribution to the world of the poet's imagination draws attention as an important source that feeds this poetry tradition. The poets of Divan have especially been influenced by Persian mythology; they have benefited from the opportunities that the old narratives offered while trying to catch the original expressions. Divan of Nev'izâde Atâyî that we have handled in this study has been a good example to to be the source for the divan poetry of mythology. A great number of mythological and legendary figures that we came across their use in the work, the imagination that the poet has woven around these names and his skill in handling these elements, old narrative in the tradition of classical Turkish poetry and richness of meaning created by individuals provide us significant informations. The heroes with the source of Sehnâme referred in many couplets or the figures whose origins are Arab and Greek have offered new opportunities for the poet in terms of strengthening the needed imagination and the possibility of expression. The semantic implications that the people who took place in the work and the motives carried to the poetry also have revealed the cultural richness of classical Turkish poetry. In this case, the examination of Divan of Nev'izâde Atâyî in terms of the handling of the mythological - legendary - historical personalities will provide an opportunity to illustrate an important aspect of the Klassical Turkish poetry. Because this work is seen to contain quite rich material to exemplify the uses of intertextual particularly on behalf of individuals. In the line with the poetization of new and original dreams, how Atâyî evaluated these figures and also with what aspects he interpreted is just possible with sorting and analysis of this material. 

Classical Turkish poetry, ,

Mythology, ,

Divan of Nev\'izâde Atâyî, ,

Sehnâme ,