Derin yapı ve yüzey yapı kavramlarından ne anlıyoruz?

Başlangıçta 17. yüzyılda Port Royal Okulu tarafından ortaya atılan sonra Noam Chomsky tarafından formüle edilen teoriye göre her cümlenin derin yapı ve yüzey yapı olmak üzere iki katmanı vardır. Derin yapı adı verilen katman cümlenin anlambilimsel temelini oluşturur. Öte yandan yüzey yapı ise özellikle cümlenin en son söylenmiş veya yazılmış halini, yani gerçekte üretilmiş biçimini temsil eder. Cümlenin anlamına vakıf olan konuşur veya yazar dilbilimsel olarak derin yapı tarafında iken, dinleyici veya okuyucu yüzey yapı tarafındadır zira dinleyici veya okuyucu cümleye maruz kalan taraftır. Bir cümlenin yüzey yapısı boşluklarla ve izlerle dolu iken derin yapısı doluluk ve tamlık arz eder. Bu çalışmada derin ve yüzey yapı kavramlarının hem dil içi hem de diller arası türleri incelenecektir.

Port Royal Okulu ,

Chomsky ,

Derin yapı ,

Yüzey yapı ,

Parametreler ,

Prensipler ,

According to the theory developed mostly by Port Royal school in the 17th century and later on formulated by Noam Chomsky, each sentence in a language has two levels of representation: a deep structure and a surface structure. The deep or underlying structure represents the semantic foundations of a sentence. Meanwhile the surface structure is the actual form of a sentence which essentially occurs in speech (the phonetic form) or writing. While the speaker or the writer is on the side of deep structure as he/she is the one supposed to know the semantic layer of the sentence, the listener or the reader is passively exposed to the surface structure of a sentence. The surface structure of a sentence may have empty categories and traces that are normally full and existing in the deep layer of representation. In this study we will examine the language-internal and cross-linguistic versions of deep and surface structures.

Port Royal School, ,

Chomsky, ,

Deep structure, ,

surface structure, ,

Principles, ,

Parameters ,