Bektâşî ve işrâkî bir şair: sâfî, hayatı ve divan’ının nüshaları

Sâfî, XVIII. yüzyılın son yarısında ve XIX. yüzyılın ilk yıllarında yaşamıştır. Tezkirelerde yer alan Sâfî mahlaslı şairler incelendiğinde içlerinden yalnızca Sâfî Murtazâ Efendi ile yüzyıl bakımından bir uyum söz konusudur. Ancak Divan’ı incelenen Sâfî hem Bektâşî hem de İşrâkî’dir. Oysa kaynaklarda Sâfî Murtazâ Efendi’nin Bektâşî ve İşrâkî oluşuna dair herhangi bir ipucu yoktur. Bu sebeple bu iki kişinin aynı kişiler olup olmadığı konusunda şüpheler bulunmaktadır. Makalede bu karşılaştırmayı yapabilmek için Sâfî Murtazâ Efendi’nin hayatından bahsedilmiş ve Sâfî’nin hayatına dair bilgiler Divan’dan elde edilmeye çalışılmıştır. Bu bilgilere göre Sâfî, Rumeli, İstanbul ve Uşak gibi coğrafyalarda bulunmuş, H. 1221-1222/M. 1807-1808 yılları arasında sadrazam olarak görev yapmış Tayyar Mahmud Paşa’nın kitabet hizmetine atanmıştır. Dolayısıyla mesleği kâtiplik olan bir kişidir. Makalenin diğer bölümünde tespit edilmiş olan iki Divan nüshası tanıtılarak bu eserlerde yer alan nazım biçimleri ortaya konmuştur. Sonraki bölümde, Türk inanç sistemi içinde önemli bir yer tutan Alevî-Bektâşî kültürünün Sâfî’nin şiirine nasıl yansıdığı üzerinde durulmuştur. Bu bölüm, Hacı Bektâş Veli Sevgisi, Hz. Ali ve Ehl-i Beyt Sevgisi, On İki İmam Sevgisi, Dört Kapı Kırk Makam, İkrâr ve Kerbelâ Olayı başlıklarından oluşmaktadır. Son bölümde İslâm felsefesinin ekollerinden biri olan ve ünlü filozof Şihâbeddin Sühreverdî’nin kurduğu İşrâkiyye felsefesi tanıtılmıştır. Söz konusu felsefe, Nur Suresi, Nur, Nuru’n-Nur ve Zulmet başlıkları altında incelenmeye çalışılmıştır.

Sâfî ,

Bektâşîlik ,

İşrâkîlik ,

Safi, XVIII. the last half century and XIX. lived in the early years of the century. Poets examined in tezkires them from Safi Morteza only in terms of compliance with the century in question. However, the philosophy of Safi Bektashi and İshraki included. Yet Bektashi, and İshraki Murtaza Safi on whether there is any hint. For this reason, it is doubtful whether two people are the same people. The article mentioned Murtaza Safi's life and Divan is possible to get information about the poet's life. According to this information Safi, Usak, Istanbul and Rumelia was found. AH. 1221-1222/G. 1807-1808 he served as the Tayyar Mahmoud Pasha, the Grand Vizier of the service assigned to clerical. Therefore, a person who is secretary profession. The other part of the article, the Divan identified two copies of the introduced. Divans, revealed that the off-balance sheet formats. The next section focuses on the Alevi-Bektashi culture, the reflection of a work of Safi’s. This section Love of Haci Bektas Veli, Love of the Prophet Ali and Ahl-ul-Bayt, Love of the Twelve Imams, Four Door Forty Maqam, Iqrar and Karbala Incident chapters. The last chapter, one of the Islamic schools of philosophy and established by Suhrawardi introduced philosophy of Ishraki. Such philosophy, Surat an-Nur, Nur, Nur-un-Nur and Persecute under the headings have been studied.

Safi, ,

Bektashi, ,

Ishraki, ,

Divan ,