Axel olrik’in epik yasaları ve lord raglan’ın kahraman kalıbı açısından ağrıdağı efsanesi romanı

Yazarlığı, çocukluğundan beri sözlü edebiyatın pek çok ürünüyle şekillenen Yaşar Kemal’in kaleme aldığı romanlardaki halk anlatıları yansımaları sadece motif, tema ve konulardan ibaret değildir. Halk anlatılarının yapısal unsurları da Yaşar Kemal’in romanlarının belirleyici özelliklerindendir. Yazarın “Ağrıdağı Efsanesi” adlı romanının fiktif yapısı incelendiğinde romanda, ilkeleri halk bilimci Axel Olrik tarafından belirlenen epik yasaların sırasıyla yer aldığı görülmektedir. Romandaki ana vakanın sahneleniş tarzı ve anlatının sonlandırılması; romanda yer alan leitmotiv değerindeki bazı tekrarlar; bazı sayıların anlatı boyunca sıkça kullanılması; benzer durumlarda roman kahramanlarınca benzer tavırların sergilenmesi; romandaki vakaların birliği, sıralanışı ve kalıplaşma gibi özellikler eserdeki belli başlı epik yasalardandır. Romanın merkezi kişisi Ahmet geçirdiği aşamalarla ise ilkeleri halk bilimci Lord Raglan’ın ortaya koymaya çalıştığı halk hikâyeleri kahraman kalıbına uygunluk göstermektedir. Ahmet’in birileri tarafından ve gizlice bir yere gönderilmesi, hakkında pek bilgi aktarılmayan çocukluk dönemi, zalim Mahmut Han’la giriştiği mücadelesi, bu mücadelenin sonunda ona karşı ölümü göze alarak zafer kazanması, mücadele ettiği Mahmut Han’ın kızıyla evlenmesi, Ahmet’in esrarengiz ölümü, Küp Gölü’nde yitmesi, bir ak kuşa dönüşmesi ve vücudu bulunamadığı için gömülememesi, mezarının olmayışı gibi unsurlar da halk hikâyeleri kahraman kalıbının aşama ve davranış örneklerindendir. Bu makalede Yaşar Kemal’in “Ağrıdağı Efsanesi” adlı romanında destan ve halk hikâyesi gibi anlatı türlerinin evrensel kurmaca unsurlarının yansımaları metin merkezli yapısalcı kuramlar bağlamında ele alınmaktadır.

Yaşar Kemal ,

Ağrıdağı Efsanesi ,

Roman ,

Halk Bilimi ,

Kurgu ,

The authorship of Yaşar Kemal has been shaped with the influence of many products of folk literature since his childhood and the elements of folk narratives in his novels aren’t only composed of motives, themes and issues. Structural elements of different folk narratives are the typical features of Yaşar Kemal’s novels. It’s observed that the epic rules exist in the novel of Yaşar Kemal named Ağrıdağı Efsanesi respectively determined by folklorist Axel Olric. Staging style of the main case at the novel, termination of narrative, some repeats worth leitmotivs and some numbers; exhibiting similar attitudes in similar situations by the hero of the novel; unity of the cases in the novel and like properties are the main epic rules in this novel. Novel central person Ahmet with his vines shows compliance with “mold of hero” that it’s rules determined by folklorist Lord Raglan. Sending Ahmet secretly by someone to a place, the period of his unknown childhood, his combat with cruel Mahmut Han; his victory at the end of this struggle, his marriage with the daughter of Han, his mysterious death, his lost in Küp Gölü, transforming into a white bird, his being graveless and the factors such as are the phases and behaviors of heroic mold of people stories. In this article, we will examine Yaşar Kemal’s novel “Ağrıdağı Efsanesi” regarding universal fiction elements as legends and folk-tales’ reflections in the context of text-based structuralist theories.

Yaşar Kemal, ,

Ağrıdağı Efsanesi, ,

Novel, ,

Folk Science, ,

Fiction ,