“er esim/eşim destanı bağlamında destan-tarih ilişkisi ve destanın oluşumu

1598-1628/1645 yılları arasında Kazak hanı olan Esim Han ile ilgili olarak Kazak ve Kırgızlar arasında "Er Esim-Er Eşim" adlı bir destan anlatılmaktadır. Bu destanda anlatılan olaylar ile Esim Hanın komutanı ve aynı zamanda sefer jıravı/ozanı olan Margaska'nın bir şiiri vasıtasıyla söz konusu destanın oluşumu değerlendirildiğinde, Milman Parry ile Albert Lord'un "sözlü kompozisyon teorisi" olarak da bilinen teoride ileri sürdüklerine benzer bir oluşumla karşılaşmaktayız. Bir anlatmanın destancılar tarafından nasıl oluşturulduğunu ve nasıl öğrenildiğini açıklamak için ileri sürülen bir teori olan sözlü kompozisyon teorisine göre destancılar bir destanı tamamen ezberlememektedirler. Usta bir destancı/anlatıcı için belirli "formül (formula), formülleşmiş ifade (formulaic expression) ve temaları (theme)" bilmek anlatmayı başarılı bir şekilde icra etmek için yeterli olabilmektedir. Bununla birlikte "Er Esim/Er Eşim" adlı destanda destancılar tarafından daha önce bilinen bir anlatmanın, teorideki gibi söyleyecek olursak büyük temanın, tarihî bir olaya uyarlanmasına tanık olmaktayız. Başka bir ifadeyle, anlatıcıların "formül" ve "temalarla" daha önceden oluşturulmuş bir anlatım kalıbını veya yine teorideki tabiri kulla¬nacak olursak "büyük temayı" kullanarak "kendi yaratıcılıklarının mahsulü olan ve/veya daha önceden öğrenmiş oldukları birtakım motiflerle" yeni bir destan ortaya koydukları söyle-nebilir.

Kazak ,

Er Esim/Eşim Destanının Oluşumu ,

Sözlü Kompozisyon Teorisi ,

Sözlü Tarih ,

Alpamış ,

The Kyrgyz and Kazakh people recite an epic called "Er Esim-Er Eşim" about Esim Han who was the ruler or "Khan" of the Kazakhs between 1598-1628/1645 he assessment of historical events of the era according to the "Er Esim-Er Eşim" epicalong with the poetry of Esim Han's champion and minstral Margaska -lead us to comprehend a new and different way that storytellers learn and compose epics as opposed to the "Oral Composition Theory" posited by Milman Parry and Albert Lord. According to the "Oral Composition" theory storytellers memorize legends, epics and sagas formulaically. Academics like Milman Parry and Albert Lord believed that it was enough for a professional storyteller to know the "formula, formulistic expressions and themes" in order to tell the long epics successfully. However, we have witnessed the adaptation of a well-known story to a historical event by epic storytellers. In other words, we can say that the storytellers of the "Er Esim-Er Eşim" epic have produced a new epic by adding episodes which the storytellers themselves have created or have learned from their masters and use a narration pattern constituted of "formulas" and "themes" related to a larger theme.

Kazakh, ,

Er Esim/Eşim Epic and Epic’s Composition, ,

The Theory of Oral Composition, ,

Oral History, ,

Alpamysh ,