Rusya imparatorluğunun kuzey azerbaycan daki sömürge politikasının antitürk ve antimüslüman mahiyeti

Sovyet dönemi tarih bilimciliğinde Kuzey Azerbaycan'ın Rusya tarafından işgali ve buradaki sömürge politikası ile ilgili var olan gerçeği yansıtmayan bilimsel konsept şekillenmiş ve güya XIX. yüzyılın başlangıcında bağımsız olarak yaşayamayan Azerbaycan'ın, İran ve Türkiye gibi "geri kalmış" ülkelere oranla Rusya ile "birleşmesi" "daha az bela" olduğu savı ileri sürülmüştür. Sonralar ise, "birleştirilme" konsepti "katılma" ile değiştirilmiştir. Şunu da kaydedelim ki, sözkonusu süreç, XIX. yüzyıl Rus Kafkasya bilimciliğinde Sovyet dönemine oranla daha doğru takdim edilmiş ve gerçek adıyla "işgal" olarak isimlendirilmiştir. Rusya'nın Kuzey Azerbaycan'ı işgali, 1801 yılında Doğu Gürcistan'ın birleştirilmesinden sonra başlamış ve 1828 yılında İran'la Rusya arasında imzalanmış Türkmençay anlaşması ile sonuçlanmıştır. İşgal ve sonraki Çarizm döneminde, Güney Kafkasya bölgesinin büyük kısmını içine alan Azerbaycan topraklarında güçlenmek amacıyla sömürge politikası izlenmiştir. Türk ve Müslüman halka karşı doğrultulan bu politikanın asıl mahiyeti, burada Hıristiyan halktan oluşan toplumsal destek yaratmaktan ibaretti. Ermenilerin Kafkasya'ya naklettirilmesi ve bizzat Türk topraklarına yerleştirilmesi bu amaca hizmet etmekteydi. Şöyle ki, buraya nakledilen Ermenilerin bir kısmı İrevan Hanlığı topraklarına yerleştirilerek, bu bölgede sonralar kurulacak Ermeni devletinin temeli olan "Ermeni Vilayeti" oluşturulmuştur. Karabağ'da Ermeni halkının sayısının göçmenler sayesinde artırılması da bu siyasetin bir parçasıydı. Fakat Türk halkı yalnız kendi topraklarını kaybetmiyor, aynı zamanda haklarından da mahrum bırakılıyordu. Böylece dayandığımız arşiv belgeleri Rusya İmparatorluğunun Kafkasya'yı işgal ettiği ilk günlerden yerli Müslüman Türk halkına karşı maksatlı tavır takındığı, bölgede uyguladığı sömürge politikasının daha fazla bunlara karşı doğrulttuğunu onaylamaktadır.

Rusya İmparatorlugu ,

Kuzey Azerbaycan ,

Çarizm ,

Sömurge Politikası ,

Conquest of Northern Azerbaijan by Russian Empire and conquer policy of Russian in Soviet historiography. There is need to mark that Russian Caucasian in XIX hundred the process is given more objectively and called "most less area". The conquest of Northern Azerbaijan from the Russian begins since 1801 year by with gaining of Eastern Georgian and completed by Turkmanchai treaty in 1828 year, between Iran and Russian. For justifying in Azerbaijan soils Russian charism adjusted here economy policy. The main problem of this policy which was pointed against turk and muslim population consist of education, social-supports among christian population. Immigration armenian to the turk places were a part of policy. Overpopulated armenian frequently justified in territory of Northern khanst. In aftermath created the basically for armenian state – "armenain district" Multiplicity of armenian population in Karabakh zone to overpopulate them was also the part of their policy. So here archive document based the relationship of Russian charism with turkish population and muslim pointed to the basically against them.

Russian Empire, ,

Northern Azerbaijan, ,

Charism, ,

Colonial Policy ,