Makale özeti ve diğer detaylar.
Türk Dünyası'na mensup ülkelerin jeo-stratejik ve ortak ulusal tarihlerini nasıl yazacağız? Burada Türkistan ülkeleri kavramıyla neyi kastettiğimizi gösteren bir tanım ya da model ortaya koymak, hatta Türk Dünyası tarihi hakkında bilmek istediklerimizi içeren ortak bir kronoloji listesi hazırlamak mümkün görünmüyor. Kaldı ki böyle bir şeyi yapabilsek bile, bunun ne kadar yararlı olacağını bilemiyoruz. Buna rağmen gelecekteki Türk Dünyası trafiğini yönlendirmek ya da siyasaları uyarmak adına yol haritasına tabiri caizse baba taşları koymakta yarar olabilir. Türk Dünyası tarihinin çok önemli boyutlarından birisi de gerçek kronolojik zamandır. Biz tarihçiler olarak fiilen olup bitmiş olaylarla ve toplumsal yapıların dönüşüm mekanizmalarıyla ilgileniriz. Belli değişkenler dâhilinde seyreden tarihin asıl değeri geçmişten çok günümüzün ve geleceğin ihtimallerini değerlendirmemize yardımcı olmasıyla ortaya çıkar. Bu nedenle Türk Dünyası'nın tarihi ulusal yapılar ve toplumsal değişimlerin genel modelleri ile fiilen gerçekleşen belirli görüngüler arasındaki bir işbirliğidir. Bu durum araştırmamızın coğrafi veya tarihi boyutu ne olursa olsun geçerlidir. Bu çalışmamızda bir arada yaşayan ve sosyolojik olarak tanımlanabilen ulusal birimlerin, yani belirli ulusal tiplerin ve onların muhtemel ilişkilerinin bir bütün olarak oluşturduğu-oluşturacağı Türk Dünyası'nın ulus-model kurgulamaları ele alınmıştır. Bu anlamda "günümüzdeki Türk Dünyası'nın tanımı 1990'lardan önceki tanımından oldukça farklıdır" şeklindeki açıklamaları geçersiz sayıp reddettiğimiz sürece önümüze yanıtlanması oldukça zor sorular çıkmaktadır.
How would we write geo-strategic and combined national histories of the Turk countries? It does not seem possible to determine what do we intend to say when we use the phrase "Turkestan countries" or to prepare a cronology about Turkish World History. Besides we don't know what are the benefits of such studies. Nevertheless to shape the future relations of Turk countries or at least determine basic cornerstones of the strategic roadmap would be useful. One of the special points of History of the Turkish World is cronologic time. Our interest as a historian is about the past incidents and conversion mechanisms of the social structure. Real value of the history shows itself at making predictions about today and future events. Therefore the history of the Turkish World is the collaboration between general models of national structures and social reformations. This situation is valid in every historical and geographical dimension of our research. In this study we researched the cohabitated groups that sociologically identified, which means specific national types and their model-nation construcions. In this case our objection to the postulate: "Today definition of the Turkish World is different from pre-nineties definition" leaves us brainteasers.