Sur dışı istanbulu nda iskânın tarihî seyri (xv.-xvııı. yüzyıllar)

İstanbul'un fethinin ardından, Fatih'in izlediği başlıca politika, savaştan dolayı zarar gören sur içi ve sur dışı kesiminin imar ve ihya edilmesi olmuştur. XV. yüzyılın ikinci yarısı ile XVI. yüzyılın ilk yarısında devletin uyguladığı sistemli sürgün ve iskân faaliyetleri sonucu şehir ve civarında nüfus oldukça arttı. Bu durum, XVI. yüzyılın ikinci yarısından itibaren devlet görevlilerini düşündüren sorun olarak ortaya çıkmaya başladı. Bu tarihlerden sonra devlet merkezi eski politikasını değiştirdi ve göçleri engellemeye çalıştı. Ancak bunda çoğunlukla başarılı olamadı ve hem Anadolu'dan hem de Rumeli'den gelen göçmen kitleleri sur içi ve sur dışında yerleşmeye başladı. Bu araştırmada İstanbul'un fethinden itibaren XVIII. yüzyılın sonlarına kadar olan dönem incelenmektedir. Göçlerin karakteri, göçmenlerin nerelerden gelip nerelerde meskun oldukları ve devletin bu hareketliliğe karşı olan yaklaşımı ortaya konulmaya çalışılmaktadır. Çalışmada ele alınan coğrafya, güneyde Marmara kıyısına, batıda Çatalca bazen Silivri ve hatta Vize'ye, kuzeyde Karadeniz kıyısına, doğuda ise Boğaziçi sahili boyunca uzanan İstanbul'un Rumeli yakasını kapsamaktadır.

İstanbul ,

Sur Dışı İskân ,

Göç ,

Sürgün ,

Derbend ,

Çiftlik ,

The policy which Mehmed II pursued after the conquest of İstanbul was to recontruct and revive the war ruined districts within and outside the city walls. The population in and around the city increased considerably in the first half of the 15th century and the second half of the 16th century due to the systematic settlement and population transfer policies. This situation occured as a problem which occupied statesmen from the second half of the 16th century onwards. At that time the state centre changed its policy and tried to prevent migration. But it could not succeed in preventing migration and immigrant masses both from Rumelia and Anatolia started to settle both within and outside the city walls. In this study the period from the conquest of İstanbul till the end of the 18th century is analysed. The characteristics of migration, the origin of immigrants, where they settled and the attitude of the state towards this movement are manifested in this study. The geographical area under study extends to Marmara coast in the South, Çatalca sometimes Silivri and even Vize in the West, Black Sea coast in the North and the European side of İstanbul stretching along Bosphorus.

Istanbul, ,

Settlement Outside City Walls, ,

Migration, ,

Exile, ,

Derbend, ,

Farm ,