The analyse of precipitation and temperature in afyonkarahisar (turkey) in respect of box-jenkins technique

Çalışma alanı, Türkiye’nin Ege Bölgesinde, Ege Denizi kıyılarından 800 km içeride yer alan Afyonkarahisar ili olup yörede karasal iklim özellikleri görülmektedir. Çalışmaya konu olan Afyonkarahisar, Türkiye’nin güneybatı kesiminde, Ege Bölgesi’nin, İçbatı Anadolu Bölümü’nde, Ege Bölgesi’nin doğuya doğru sokulduğu Akdeniz, İç Anadolu ve Ege bölgelerinin kesiştiği bir konumda yer almaktadır. İklim tipi modellerine göre, çalışma alanının iklimi de Martonne göre, yarınemli, Erinç’e göre yarıkurak, Thorntwaite göre, kurak az nemli ve Aydeniz iklim sınıflandırmasına göre ise kurak iklim sınıfına girmektedir. Çalışmada, zaman serilerinde bir analiz ve tahmin yöntemi olan Box-Jenkins tekniği (ARIMA) kullanılmıştır. Bu yönteme göre, Afyonkarahisar’da sıcaklık ve yağışın uzun yıllık ortalamalarına göre trend analizleri yapılmıştır. ARIMA modeline göre 2015 yıllına kadar, Quadratic ve Linear Trend modellerine göre ise 2025 yılına kadar tahminler üretilmiştir. Yapılan analizlerden ARIMA modeline göre yağışta 2015 yılına kadar 14 mm’lik artış, 2025 yılına kadar Quadratic Trend modeline göre 20 mm’lik azalma, Linear Trend modeline göre ise 2-3 mm’lik artış olacağı tespit edilmiştir. Sıcaklık için yapılan analizlerden ARIMA modeline göre 2025 yılına kadar yaklaşık 0,3-0,4 °C’lik bir artma, Quadratic Trend analizine göre 1,2°C, Linear Trend analizine göre 0,5°C’lik artış olacağı öngörülmüştür. Sıcaklıktaki bu artış Birleşmiş Milletlerin 1990-2100 yılları arasında dünya için öngördüğü 1,4-5,8 °C’lik sıcaklık artışları ile örtüşmektedir.