Idealist karakterler kurgulayan bir yazar olarak namik kemâl’in eserlerinde ‘yeni insan’ tipi

Namık Kemâl is one of the pioneering authors of the „Tanzimat‟ Reform Era when the Ottoman Empire underwent drastic changes in all respects and his main concern in his poetry, novels and plays is to  create  a  „human  type‟  different  from the  ones  in  the  preceding  periods.  The  characteristics  of  this “new human” involve a national awareness, patriotism, liberty, fairness, honesty and standing against injustice.  For  the  author,  it  is  becoming  of  a  man to  live  with honor  and  dignity,  with  loyalty  to  his country and without surrendering inferiority complex in this transient world. Therefore in his works  he adorns his characters with these noble traits with an aim to make the reader adopt the idea. Deploying his characters on opposite poles, Namık Kemâl manipulates the reader by presenting ideal stereotypes against  those  who  have  bad  traits  and  are  notorious  for  their  immorality.  The  ideal  stereotypes  are generally courageous men with a mission who embrace the Turkish and Islamic history and culture and who are engaged in a cause for their country and nation. This “new human” type also serves the function of  giving  society  messages  that are  in  compliance  with  the  principles  and  general  aims  of  „Tanzimat Literature‟. This human type rejects scholastic thought and adopts an approach of struggle the source of which  is  human  reason  and  will.  These  characters  are  not  only  sensitive  and  responsive  to  social problems but also faithful to their beloved ones. For the author, it is only possible to change the society by changing one‟s his own attitudes first. This approach introduces the reader an active human model who, rather than adopting a fatalistic understanding, develops his own philosophy of life. Namık Kemâl tries to impose the worldview he declares in his articles to the reader through incidents and events his fictional protagonists go through. Although Namık  Kemâl presents his ideas in his poetry and novels with an attempt to convey his message, he thinks that authors should focus on theatre as it is the most effective and perpetual means to this end.The aim of this study is to research Namık Kemâl‟s intellectual world based on the characters in his novels and plays.

Namık Kemâl ,

Tanzimat Literature ,

Novel ,

Theatre ,

Human ,

Her anlamda büyük değişmelerin yaşandığı Tanzimat Dönemi‟nin öncü  yazarlarından Namık Kemâl,  şiir,  roman  ve  tiyatro  eserlerinde  önceki  dönemlerden  farklı  bir  “insan  tipi”  yetiitirme kaygısındadır.  “Yeni  İnsan”  tipi  olarak  adlandırabileceğimiz  karakterler,  millî  şuurla  yetişmiş, vatansever,  özgür,  âdil,  dürüst  ve  haksızlığa  göz  yummayan  insanlardır.  Geçici  olan  dünyada,  vatana bağlı  olarak  aşağılıklara  kapılmadan  onur  ve  şerefiyle  yaşamayı  insanın  şanından  bilen  yazar, eserlerinde  okuyucuya  benimsetmeye  çalıştığı  karakterlerin  çoğuna  böyle  bir  şahsiyet  kazandırır. Eserlerinde zıt kutuplu karakterler kurgulamayı tercih eden Namık  Kemâl, olumsuz niteliklere sahip ve ahlâksızlığıyla  öne  çıkan  kişiler  karşısına,  idealize  ettiği  tipleri  koyarak  okuyucunun  tercihini yönlendirir. İdealize ettiği tipler, genellikle Türk ve İslam tarihine bağlı, misyon sahibi, vatan ve millet davalarıyla  meşgul,  cesaret  sahibi  kimselerdir.  Eserlerinde  kurguladığı  bu  “yeni  insan  tipi”  Tanzimat Edebiyatı‟nın  ilkeleri  ve  genel  amaçlarıyla  da  örtüşen  topluma  mesaj  verme  fonksiyonuna  sahip karakterlerdir.  Bu  insan  tipi  skolastik  zihniyete  karşı  çıkan,  kaynağını  akıl  ve  iradesinden  alan  bir mücadele  anlayışına  sahiptir.  Toplum  sorunlarına  duyarsız kalmayan  bu  insanlar,  aşklarında  da  sadık kimselerdir.  Yazara  göre,  toplumun  değişmesi  her  şeyden  önce  kişinin  kendisini  değiştirmesiyle mümkündür. Bu yaklaşım, kaderci  anlayıştan ziyade kendi yaşam felsefesini kendi oluşturan aktif insan modeliyle  okuyucuyu  karşılaştırır.  Namık  Kemâl,  düşünce  yazılarında  dile  getirdiği  dünya  görüşünü, kurguladığı  eserlerdeki  kahramanlara  yaşattığı  olaylarla  okuyucuya  benimsetmeye  çalışır.  O  sahip olduğu düşünceleri her ne kadar şiir ve romanlarında genel olarak mesaj verme amaçlı kullansa da ona göre tiyatro, bu anlamda en etkili ve en kalıcı bir yöntem olarak yazarların yönelmesi gereken bir sanat dalıdır. Bu  çalışmada  Namık  Kemâl‟in  roman  ve  tiyatrolarında  kurguladığı  insan  tiplerinden  yola çıkarak düşünce dünyasına ulaşılmaya çalışılmıştır.

Namık Kemâl, ,

Tanzimat Edebiyatı, ,

Roman, ,

Tiyatro, ,

İnsan ,