Ahmet ümit’in bab-i esrar’ini postmodern polisiye olarak okumak

After 1980, in Turkish fiction, postmodernism and thriller have been at the  head of prominent genres. Especially  when rapid technological improvements, raising effects  of media and television on public, rising of pop culture, acceleration of individuation and alienation combined with developing of  postmodern  cycle,  development  of  detective  and  postmodern  genre  also  becomes  inevitable.  On  one hand,  a  postmodern  novel  appears  which  systematically  uses  some  techniques  and  wordings  such  as intertextuality, metafiction theatricality, pluralism, collage, pastiche, irony, silence, anachr onism etc. On the other hand the thriller, which consists of crime, murder, tension that conditioned a different form in the context of becoming urbanized, individuation, technological developments, outshines as a significant inclination.  Ahmet Umit  is pio neer of the writers who utilize together these two apprehensions which quite  look  like  different  in the  way  of  current techniques,  fiction  and  wording  features.  In  substance Umit,  who  is  shown  among  the  important  detective  authors  of  after  1980,  synthesizes  postmodern techniques  with  detective  stories  in  his  many  novels.  In  this  context,  at  the  head  of  Ahmet  Umit’s assessable novels is  Bab-ı Esrar  which he narrates a current murder inquiry  with fantastic transitions within historic, sufic and mystic events  as part of ġems-i Tebrizi. In  Bab-ı Esra, a  detective story that based upon an inquiry of fire and murder sustained in Konya on the eve of 21st century, is appended to murder of ġems-i Tebrizi with postmodern techniques like intertextuality, palimpsest, collage, pluralism and metafiction. So an important example of postmodern whodunit emerges.Key Words: Ahmet Umit, Bab-ı Esrar, Whodunit, Postmodernism.

Ahmet Umit ,

Bab-ı Esrar ,

Whodunit ,

Postmodernism ,

Türk romanında, 1980 sonrası dönemde öne çıkan türlerin başında postmodernizm ve polisiye gelmektedir. Özellikle teknolojideki hızlı gelişmeler, medyanın ve televizyonun toplum üzerinde artan etkisi,  pop  kültürün  yükselişe  geçmesi,  tüketimi  önceleyen  yaşam  anlayışı,  hızlanan  bireyselleşme  ve yabancılaşma  dünyada  gelişen postmodern  dalganın  yansımaları  ile  birleşince  polisiye  ve  postmodern gibi türlerin gelişmesi kaçınılmaz olur. Bir taraftan metinlerarasılık, üstkurmaca, oyunsuluk, çoğulculuk, kolaj,  pastij,  ironi,  susku,  anakronizm,  palimpsest  vb.  bir  dizi  tekniği,  anlatı  biçimini  sistemli  bir biçimde  kullanan  postmodern  bir  roman  doğar.  Öte  taraftan  kentlileşme,  bireyselleşme,  teknolojik gelişmeler  bağlamında  değişik  bir  forma  bürünen  suç,  cinayet,  gerilim  gibi  öğeleri  içeren  polisiye roman,  öne  çıkar.  Kullandıkları  teknikler,  kurgu  ve  anlatım  özellikleri  bakımından  birbirine  oldukça uzak gibi görünen bu iki anlayışı bir arada kullanan yazarların başında ise Ahmet Ümit gelir. Esasında 1980  sonrasının  önemli  polisiye  yazarları  arasında  gösterilen  Ümit,  birçok  romanında  postmodern teknikleri polisiye hikâyelerle sentezler. Ahmet Ümit’in bu bağlamda değerlendirilebilecek romanlarının en  önemlisi  ise  bir  cinayet  soruşturmasını,  fantastik  geçişlerle  Şems-i  Tebrizi  bağlamındaki  tarihi, tasavvufi  ve  mistik  olaylarla  iç  içe  anlattığı  Bab-ı  Esrar’dır.  Bab-ı  Esrar’da,  21.  yüzyılın  eşiğindeki Konya’da  sürdürülen  bir  yangın  ve  cinayet  soruşturmasına  dayanan  polisiye  hikaye,  metinlerarasılık,palimpsest, kolaj, çoğulculuk, oyunsuluk gibi postmodern tekniklerle Şems-i Tebriz’inin öldürülmesine ulanır. Böylece ortaya postmodern polisiyenin önemli bir örneği çıkar.

Ahmet Ümit, ,

Bab-ı Esrar, ,

polisiye, ,

postmodernizm ,