Alıp manaş destanında renkler

İnsan yaşamının bütün alanlarını kuşatan renkler; insanların hayata bakışı, dünya görüşü gibi özelliklerine göre anlamlandırılır. Bu çalışmanın amacı da Altay Türklerinin kahramanlık destanı olan Alıp Manaş destanında kullanılan renklerin anlam değerlerini ve kullanım sıklıklarını belirlemektir. Bu amaç doğrultusunda Metin Ergun'un 1998'de Kültür Bakanlığı Yayınları'ndan çıkardığı "Altay Türklerinin Kahramanlık Destanı Alıp Manaş" isimli çalışması ölçüt alınarak Alıp Manaş'taki renkler belgesel tarama tekniğiyle incelenmiştir. Alıp Manaş destanında ak, kara, sarı, yeşil, kızıl, ak-boz, gümüş-boz ve bronz olmak üzere 8 renk kullanıldığı tespit edilmiştir. Bu renkler içerisinde en fazla kullanılan rengin ak-boz (51 yerde) olduğu görülür. Sırasıyla ak (42 yerde), kara (29 yerde), sarı (15 yerde), gümüş-boz (13 yerde), kızıl (13 yerde), yeşil (3 yerde) ve bronz (1 yerde) renklerinin de Alıp Manaş'ta kullanıldığı görülmektedir. Kara dışındaki renklerle renklerden türetilen ağar- ve sarar- sözcüklerinin olumsuz, diğer renklerin de olumlu anlamda kullanıldığı tespit edilmiştir. Olumlu anlam taşıyan renklerin olumsuz anlam taşıyan renklerden fazla kullanılması Alıp Manaş destanının olumlu izlenimler oluşturan bir destan olduğunu gösterir. Destanlar, masallar, halk hikâyeleri gibi halk anlatıları toplumun ortak belleğini yansıtmaktadır. Bu nedenle, toplumların ortak kültürel kodları, hayata bakışı ve algılayışı bu ürünlerde görülmektedir. Renkler gibi kültürel kodların nesilden nesle aktarılabilmesi için özellikle Türkçe ders kitapların yer alan metinlerin bu kodlarla örülü olması uygun bir yaklaşım olabilir.

Alıp Manaş Destanı ,

Renkler ,

Renklerin Anlam Değerleri ,

The Alip Manas Epic ,

Colors ,

The colors encompassing the whole aspects of human life are interpreted according to lifestyle and worldview of humans. The purpose of this study is to determine the semantic values and frequency of use of the colors used in The Alip Manas, the heroic epic of the Altai Turks. For this purpose, the colors in The Alip Manas has been analyzed by means of documentary scan technique based on Metin Ergun's work called "Alip Manas, The Heroic Epic of Altay Turks", published by the Ministry of Culture Publications in 1998. It has been determined that eight colors, white, black, yellow, green, red, white grey, silver grey and bronze are used in The Alip Manas epic. It is seen that the most frequently used color is white grey (fifty one times). It is seen that White (42 times), black (29 times), yellow (15 times), silver grey (13 times), red (13 times), green (3 times) and bronze (1 times) are used in The Alip Manas. It has been determined that the words agar- and sarar-, which are colors derived from the colors except black, are used in a negative sense, while others are used in a positive sense. More frequently using of colors of positive sense than colors of negative sense shows that The Alip Manas is an epic creating positive impressions. Folk narratives like epics, tales and folk tales reflect the common memory of a socity, hence common culturel codes of societies, their lifestyles and perceptions of life are seen in this kind of Works. Making the texts in Turkish textbooks built with these codes, might be an appropriate approac in order to transfer cultural codes to generations, as well as colors.

Semantic Values of Colors. ,