2012/1 Makale özeti ve diğer detaylar.
Kâğıt, plastik ve alüminyum malzeme katmanlarından olusan kompozit kartonlar özellikle sıvı gıdaların muhafazası için tercih edilen bir ambalaj türüdür. İlk olarak süt için tasarlanan ve gelistirilen kompozit kartonlar, günümüzde sütün yanı sıra pek çok gıda ve içeceğin ambalajlanmasında yaygın olarak kullanılmaktadır. Kullanım sürecini tamamladıktan sonra atık halini alan kompozit içecek kartonlarının geri dönüsümünde ise önemli sıkıntılar bulunmaktadır. Özellikle ülkemizde bu tür atıkların geri dönüsümünün sağlanması sınırlı olarak yapılmakta, bu atıkların büyük bir kısmı depolama alanlarına gönderilmektedir. Bu nedenle bu atıkların yönetimine yönelik öncelikli bilimsel çalısmaların yapılarak, uygun yönetim alternatiflerinin uygulamaya aktarılması ihtiyacı doğmustur. Bu çalısmada, atık kompozit içecek kartonlarının değerlendirme yöntemleri ve süreçleri arastırılarak bu yöntemler sonucunda elde edilen ürünler ile kullanım alanlarının belirlenmesi amaçlanmıstır. Bu çalısmada, kompozit içecek kartonlarının geri kazanım yöntemleri teknik ve detay bilgilerine daha önce yürütülen arastırma projeleri, dijital-basılı yayınlar, sirket ve bakanlık raporları ve web sayfaları bilgilerinden derleme yöntemi ile ulasılmıstır. 2005-2012 yılları arasında İstanbul'da Ambalaj Atıkları Yönetimi çalısmaları 26 ilçede İSTAÇ A.S. koordinatörlüğünde (İstanbul Büyüksehir Belediyesi'nden alınan yetki devri ile) yürütülmüstür. Bu süreç içerisinde, atığın nasıl ve neden ayrılması gerektiğini içeren hane halkı bilgilendirme çalısmalarından, atığın son değerlendirme-geri dönüsüm tesisi prosesine kadar geçen yolculuğu kademe kademe izlenmistir. Bu kapsamda, çesitli atık miktar ve karakterizasyon analizleri, eğitim çalısmaları gerçeklestirilmistir. Ambalaj üreticileri ve atık toplama-ayırma-geri dönüsüm sirketleri teknik ziyaretleri yapılarak arastırma raporları hazırlanmıstır. Çalısmada yer alan Türkiye'deki dönüsüm yöntem ve oranları ile ilgili bilgilere de yürütülen ambalaj atıkları uygulama çalısmaları kapsamında edinilen bilgiler sonucunda ulasılmıstır. Herhangi bir islem uygulanmadan bilesenlerine ayrılması mümkün olmayan bu atıkların en basit ve ucuz geri dönüsüm yöntemi, bilesenleriyle birlikte islenmesi suretiyle yonga levha üretilerek değerlendirilmesidir. Bilesenlerine ayrılarak geri dönüstürülmesi için ise öncelikle %75 oranındaki kâğıdın sulu hamurlastırma (hidropulper) yöntemiyle geri kazanılması gerekmektedir. Geriye kalan alüminyum ve plastik karısımının geri dönüsümü için ikinci bir geri kazanım islemi uygulanmalıdır. Ayrıca bu atıkların termal yollarla bertarafına yönelik piroliz, gazifikasyon, plazma vb. teknolojiler de arastırma asamasındadır. Kompozit içecek karton atıklarının, ambalaj atıklarıyla ilgili yürürlükte bulunan çesitli yasal mevzuatlar nedeniyle belirli oranlarda geri dönüsümünün sağlanması ve bunun belgelenmesi gerekmektedir. Hal böyle olunca, katı atık içindeki oranı %1'i bulmasa bile bu atıklar için ayrı bir değerlendirme sürecinin olusması zorunlu hale gelmektedir. 1994 yılında yalnızca fiziksel islemler ile gerçeklestirilen yonga levha üretimi ile baslayan atık kompozit içecek kartonları geri dönüsüm serüveni, bugün çesitli kompleks islemlerin uygulandığı farklı ürün çıktıları olan süreçlere kadar ilerlemistir. Fakat ülkemizde bu yeni teknolojilerin hiçbiri lisanslı olarak uygulanmamaktadır. Dünya'da kullanılan uygun teknolojilerin ülkemiz kosullarına uyarlanması veya yeni bertaraf teknolojilerinin arastırılması sonucunda bu atıkların geri dönüsümüne yönelik gerekli yatırımların yapılması ile bu atıkların çevresel etkilerinin azaltılarak ekonomiye katılması sağlanabilecektir. Bu çalısmanın, yapılacak arastırma ve hayata geçirilecek uygulama ve yaptırım çalısmalarında kompozit içecek karton atıkları için farkındalık yaratması beklenmektedir.
Composite cartons which consist of paper, plastic and aluminum, are used in packaging of drinks. However composite cartons are designed and developed for the milk packaging, now days it has been widely used in packaging of many food and drink. There are serious problems in recycling of composite cartons. Since recycling of packaging wastes is limited in Turkey, most of the packaging waste is been landfilled. Therefore, primarily there has been a need to scientific studies done about the management of packaging wastes and implementation of appropriate packaging waste management alternatives. In this study, detailed and technical data about recycling of composite beverage cartons has been obtained from the previous studies, printed - digital databases, company, Environmental Agency and web pages. The project about the Management of Packaging Wastes has been carried out in coordination with ISTAC Co. in 26 districts in Đstanbul. Every step including public training to acceptance of packaging waste to recycling facility has been observed. Many analyses are done to determine the amount and character of waste. Technical reports are presented about the results of the technical visits to waste collecting-separation and recycling facilities. The data presented in the study is obtained from the project about Management of Packaging Wastes which is done between in 2005-2012. Wafer board production is the simplest and cheapest recycling method of packaging wastes where the separation of components cannot be done by handling. First step of recycling of packaging waste is the recovery of %75 paper by hidropulper method. An extra recovery process should be done for recycling of aluminum and plastic. Many technologies such as pyrolysis, gasification and plasma are been investigated as alternative recycling methods for recycling of packaging wastes. Since there have been some regulations regarding the certification of packaging waste management. Even the amount of the packaging waste is less than %1 of the solid waste, an assessment for packaging wastes has been vital. However recycling of packaging waste has started with wafer production by using simple physical processes, now days many complex methods are developed. Unfortunately none of the new Technologies has been used in Turkey. With the adaption of appropriate technologies to our country and new investments as a result of investigation of new Technologies will provide an economical benefit while reducing the environmental impact. This study aims to create awareness for composite packaging waste in following researches and studies.
Sayı 4