Xix. yüzyılın sonlarında bayezid sancağı’nın demografik yapısına dair tespitler

Bu çalışmada XIX. yüzyıl sonlarında Bayezid Sancağı'nda ortaya konan idarî yapılanma ve Bayezid Sancağı'nın belirtilen dönemdeki nüfusu ele alınmıştır. 1514 tarihindeki Çaldıran Savaşı ile Osmanlı hâkimiyetine giren Bayezid Sancağı, bu tarihten itibaren Erzurum Vilayeti'nin bir sancağı olarak yerini almıştır. İlk dönemlerde Ocaklık olarak yönetilen Sancak, XIX. yüzyıldaki yeni idari yapılanmalardan etkilenmiştir. Sancağın idarî ve nüfus yapısının belirlenmesindeki en önemli engel, bu bölge ahalisinin genelde göçebe aşiretlerden oluşuyor olmasıdır. Bu türden bir sosyal yapı, iç güvenlik ve sağlıklı bir ekonomik sistemin kurulmasını da tehdit etmektedir. Komşu ülkelerle sorunlar yaşanmasına sebep olan aşiretler, Osmanlı Dev¬leti tarafından ele alınmış ve XIX. yüzyılın sonlarında itaatkâr unsurlara dönüştürülmeye çalışılmıştır. Bu anlamda en önemli girişimler, aşiretleri birer nahiye telâkki etmek ve ilerleyen dönem¬de bunların Hamidiye Süvari Alayları'na katılımlarını sağlamak ve Vilâyât-ı Sitte Islahatı kapsamında aşiretlere yönelik ıslah yöntemleri uygulamaktır. Bu yeni teşebbüsler, belirtilen sorunların çözümünün yanı sıra bölge insanlarının refahına da hizmet etmiştir.

Bayezid Sancağı ,

Hamidiye Hafif Süvari Alayları ,

Aşiretler ,

İdarî Yapı ve Nüfus ,

Vilayat-ı Sitte Islahatı ,

In this study, the administration of the Sanjak of Bayezid and its population structure is discussed in the end of the nineteenth century. It was brought under the Ottoman rule, after the Chaldiran War (1514) and henceforth became a sanjak of the Erzurum Vilayeti. At first, Bayezid was administered managed as Ocaklık, and later affected by the new administrative reorganisation in the nineteenth century. The most important obstacle in the administrative and demographic structure of the Sanjak was establishing. This kind of social structure threatened the creation of domestic security and a healthy economical system. The nomadic tribes, which caused some disturbances in the neighbouring areas, were dealt by the Ottoman state with the intention of transforming them into obedient elements of the society. In this respect, the most important attempts were, organizing the tribes as a Nahiye, in order to enroll them to the Hamidian Cavalry and to carry out the Vilâyât-ı Sitte Reform Project in this region. They contributed to the resolution of the problems mentioned above and also to the welfare of the people in the region.

Sanjak of Bayezid, ,

Hamidian Cavalry, ,

Tribes, ,

Structure of Administration and Population, ,

Vilâyât-ı Sitte Reform Project ,