şâir bir sûfi ya da âşiklarin sultani: ibnü’l-fâriz

Yazarlar :

Betül İZMİRLİ ,

Yazar kurumları :

Dokuz Eylül Üniversitesi¹

Görüntülenme :

661

DOI :

Özet Türkçe :

Tarîkatlar dönemi ve felsefî tasavvufu da içine alan bir devirde yaşayan (bnü’l-Fârız, döneminin dikkate değer simaları arasında yer almaktadır. Aslen Şam’lı olup, Mısır’da doğmus ve yetişmiştir. Ser’î ilimleri tahsil ettikten sonra tasavvufa yönelmiştir. Şahsiyeti, düşüncesi ve eserleriyle tasavvuf uzmanları yanında edebiyatçıların da dikkatini çekmistir. Coşkun tasavvufî kimliği, yazdıgı ve terennüm ettiği kasîdelerinde ifâdesini bulmuştur. Bu nedenle döneminde kendisine “sultânu’l-âsıkîn (âşıkların sultanı) lakabı verilmiştir. Özellikle tasavvufî düşüncesinin bir aynası olan Dîvânı’nda yer alan şiirler, mecâz ve söz sanatlarının ardındaki hakîkati yansıtmaktadır. Dîvân incelendiğinde “Allah aşkı, muhabbet, vahdet, âşıkların halleri” gibi mevzûlar dikkati çekmektedir. Şiirleri bugün de sûfîler tarafından ezbere okunmaktadır. Ve bazı siirleri ilâhî şeklinde bestelenmiştir. Muâsırı olan birçok şâir içerisinde haklı şöhreti günden güne yayılmıstır. Dîvân’ı birçok defa farklı dönemlerde serh edilmistir. Bazı kasîdeleri ayrıca önemli serhlere konu olmuştur. Dolayısıyla (bnü’l-Fârız, hem edebî hem de tasavvufî çalısmalarda eserleri ve düsüncesiyle yer almıstır. Taraftarları ve sevenleri daha fazla olmakla birlikte, kuvvetli muhâlifleri de olmuştur. Sâir Sûfî (bnü’l-Fârız ve eserleri, Osmanlı Dönemi tasavvuf düsüncesinde de ilgi görmüştür. Bugün de akademik alanda birçok esere konu olmaya devam etmektedir. Görüşleri ve şiirleri üzerine yapılan çalışmalara ilâveten bu makalede, ana hatlarıyla hayatı ve bazı tasavvufî düşünceleri, şiirleri ve dîvânı ısıgında işlenerek, istifâdeye sunulacaktır.

Anahtar kelimeler :

Şâir ,

dîvân ,

et-Tâiyye ,

el-Hamriyye ,

İlâhî aşk ,

Özet İngilizce :

Ibnu’l-Fâriz, who lives in a period that includes the sects’ period and philosophical mysticism, was one of the outstanding persons in his time. He was from Damascus but he was born and grown in Egypt. After studying the Shari’a studies he turned to mysticism (tasavvuf). Besides mystic researchers, he was also given worth attention with his personality, his thoughts and his works by litterateur. His enthusiastic identity has appeared in his written and oral Qasida’s. Thus, he was called “Sultanu’l Asıkîn” (the king of lovers) in his time. Especially in his ‘divan’ which is a mirror of his mystical thought, his poets demonstrate the reality behind the metaphors, and the figures of speech. In his ‘Divan’, the topics; “the love of Allah, affection, oneness, the states of lovers” were significant. His poems are still being memorised by Sufi’s and some of them are composed as divine music. His fame and reputation were spread among the poets in his time. His ‘Divan’ were interpreted many times and also some of his qasida’s became a subject of these interpretations. Therefore, (bnü’l-Fariz took as a subject an important place in many studies in both literature and mysticism. He had a number of supporters and fans although there were some opponents. As a poet and Sufi, he and his works were the subject of many researches in Ottoman era too and today, they still continue to do research on him. In this paper, his life and some of his mystical thoughts generally, will be studied and presented to the reader with the consideration of his poets and his ‘divan’, in addition to other works on his views and poets.

Anahtar kelimeler :