2013/
2012/ Makale özeti ve diğer detaylar.
Ahiliğin temeli cahiliye dönemine kadar inen adına fütüvve denen anlayışa dayanmaktadır. İslâm dünyasına yayılan kabul gören Fütüvve anlayışı XIII.yüzyılda Abbasî halifesi en-Nâsır Li dinillah (Hilafeti:575-622/1180-1225) tarafından bütün İslâm dünyasında derlenip toplanıp teşkilât hâline getirilmiştir. Abbasî halifesi en-Nâsır Li dinillah tarafından Anadolu'ya gönderilen fütüvvet temsilcilerinin faaliyetlerini Türkiye Selçuklu Sultanları desteklemiş, teşvik etmiştir. Bu teşvik ve destek, Selçuklu Sultanlarının başarılı siyasetleri sonucunda Anadolu'da huzur ortamı oluşturmuştur. Fütüvvet temsilcileri olan Evhadüddin-i Kirmanî ve Ahi Evren Şeyh Nasiruddin Mahmud bu müsait ortamda, fütüvvet anlayışını kendi görüşleri ile birleştirerek, Anadolu'da İslâm dünyasından farklı bir yapıya büründürmüşlerdir. Bu farklı yapı, fütüvvet anlayışına mensup olanların, fütüvvet-nâmelerde seyfî, kavlî, şürbî gibi tasnif edilmesine sebep olmuştur. Yani fütüvvet mensupları Anadolu'da hem tâcir, hem esnaf, hem sanatkâr, hem de asker olup Selçuklular döneminde devlet kademesinde görev almışlardır. Araştırmamıza konu olan seyfî dediğimiz asker ahiler Türkiye Selçuklu döneminde devam etse de, önemli görevler yapmalarına rağmen, Osmanlı döneminde XIV- ve XV. yy.larda tımar sistemine dahil olarak, bu sistem içinde erimişlerdir. Özellikle Selçuklu son döneminde Uc bölgeleri olan başta Ankara, Denizli, Akşehir, Çankırı, Kırşehir gibi bölgelerde Osmanlı tımar defterleri incelenirse burada birçok ahi tımar ehli çıkacaktır. Çalışmamızda Ahiliğin temelini düşünce yapısını oluşturan fütüvvetin anlamı, bu anlayışın tarihî süreçte uğradığı değişikleri anlatılacak, esnaf teşkilatı hâline dönüşünün sebepleri tartışılacak ve tabii ki fütüvvet anlayışının bir tarafı olan askerî yapının Osmanlı döneminde tımar sistemi içine dahil oluşuna, Ankara çevresi sınırlı kalmak üzere değinilecektir.
The basis of Ahilik is based on the perception which is called futuwwa that goes back down to Jahiliyya period. The conception of futuwwa was institutionalized into organisation, compiled and accumulated in all Islamic World by the Abbasid Caliphate en- Nâsır Li dinillah (Caliphate period:575-622/1180-1225) in XIII century. Activities of the futuwwa representatives which were sent to Anatolia by the Abbasid Caliphate en-Nâsır Li dinillah were supported and encouraged by Anatolian Seljukid Sultans. This support and encouragement created peace atmosphere in Anatolia as the result of successful policies of Seljukid Sultans. Evhadüddin-i Kirmanî and Ahi Evren Şeyh Nasiruddin Mahmud who were the futuwwa representatives combined futuwwa conception with their own views in this eligible atmosphere, titivated it in a different frame in Anatolia from that of Islamic World. This different frame caused classification of those who were associated with fütüvvet conception such as seyfî, kavlî, şürbî in futuwwa epistles. That is the members of fütüvvet were merchant, tradesman, craftsman, and also soldier in Anatolia, they were also assigned in conduct of state in Seljukid period. However soldier ahis, which are conducted in our study and called as seyfi, were present in Turkey Seljukid period and carried out important tasks, they were involved in the timar system in the Ottoman Empire in XIV and XV centuries and mingled in this system. Many timar people could be seen when the manorial registers of Ottoman in front regions such as Ankara, Denizli, Akşehir, Çankırı, Kırşehir of Seljukid's last period is examined. The meaning of fütüvvet which forms the basis of our study, the changes it underwent throughout the history will be told, the reasons of its verge into the guild will be discussed and involvement of military structure into the manorial system in the Ottoman period which was a part of futuwwa conception will be dealt only if within the borders of Ankara vicinity.
Sayı 34