Serrâc ın tasavvufa yaklaşımı: bir islâm ilmi olarak tasavvuf ya da fıkh-i bâtın

Bu makalenin amacı tasavvufun ilk yazarlarından kabul edilen Serrâc'ın (ö. 378/988) tasavvuf anlayışı hakkında genel bir bakış sağlamaktır. Serrâc Kitâbu'l-Lüma' adlı eserinde sûfîlerin dini anlamaları ve yorumlamaları konusuna eğilir. Serrâc iki temel nokta üzerinde durmaktadır. İlk olarak tasavvuf kendi bilimsel alanına sahiptir. Bu sebeple diğer İslâm ilimlerinden farklılaşan kendine özgü ilmî yöntemleri kullanmak zorundadır. Tasavvuf da dinî kaynakları yorumlama hakkına sahiptir. İkinci olarak Fıkıh insan davranışlarının bâtınî yönünü ele almaz. Bu yüzden Serrâc'a göre tasavvuf bir tür fıkh-ı bâtın sayılabilir. Bu yönüyle Serrâc İbâhiyye'nin dinî yükümlülükleri hafife almasına karşılık tasavvufun yoğun dinî pratiklere dayandığının altını çizer ve sûfîlerle ibâhîlerin arasını kesin bir şekilde ayırır.

Serrâc ,

Tasavvuf ,

İstinbât ,

İşâret ,

İlm-i Bâtın ,

İbahi ,

Sarraj ,

Sufism ,

Istinbāt ,

Ishāret ,

Fiqh al-Bātın ,

The aim of this article is to provide a general view about Sarraj's (d. 988) understanding of tasawwuf. In his book entitled Kitab al-Luma Sarraj concentrates on the understanding and interpretation of religion by the Sufis. Sarraj emphasizes two basic points. Firstly, he considers that tasawwuf has its own scientific field in terms of Islamic knowledge. Thereby, it has to use its own original scientific methods which are different to other methods of Islamic sciences. Tasawwuf holds the right to interpret religious sources. Secondly, Fiqh cannot focus on the internal aspects of human actions. In this respect, according to Sarraj tasawwuf can be considered as a fiqh al-batin. From this aspect, Sarraj underlines that sufism is based on intensive religious practises while Ibahiyya has disdained from such praqctices, not taking acts of worship seriously enough, so Sarraj separates Sufis from Ibahiyyas conclusively.

Ibāhi ,