Islam düşüncesinde irade problemi

Bireyin özgür bir iradeye sahip olup olmadığı sorunu düşünce tarihinin en çok tartışılan konularından biridir. Bu sorunla ilgili çeşitli yaklaşımlar mevcuttur. Şimdiye kadar en yaygın tutum birey iradesi ve fiziki evrende birey tarafından ortaya konulan eylemlerin karşılığının, ceza ya da mükafat olarak bireye geri döneceğini açıklayan hükümlerin incelenip, değerlendirilmesine yöneliktir. Bu yaklaşım tarzının irade ve sorumluluk ilişkisinin daha açık anlaşılmasını sağladığı söylenebilir. Fakat bu yaklaşım, münferit olarak ayetlerin yorumlanmasının yanında, irade ve özgürlük konusunun farklı boyutlarda değerlendirilmesiyle sınırlı kalmıştır. Bu nedenle dini ve felsefi kaynaklarda özgür irade fikrinin açıklanmasının zamansal boyutu nedir? Sorunun çözümlemesinde rasyonel bir yaklaşım söz konusu mudur? Bu ve benzeri sorular ışığında konu ele alınmıştır. Söz konusu sorulara dayanılarak irade sorunuyla ilgili İslam düşüncesinde ortaya konulan fikirlerin irdelenmesi ve konunun felsefi yönden anlaşılması hedeflenmektedir. Buna bağlı olarak irade probleminin İslam düşüncesindeki önemi ve nasıl anlaşılması gerektiği sorununun farklı bir açıdan değerlendirilmesi düşünülmektedir.

İrade ,

Sorumluluk ,

İslam felsefesi ,

The issue of whether human being has free-will or not is one of the most challanging topic of opinionhistory. There are variety of approaches about this case. Until now the most common manner is; intended to searched and evaluated whether punishment or reward is back to human in return actions that in human’s free-will and in the physical universe. It can be said that this approach assured the understanding of willpower and responsibility relation. However this approach, besides interpreted verses as single, is limited to evaluating will-power and freedom topics from different aspects. For this reason what is the chronic dimension of the explanation of idea about free-will in religious and philosophic sources? Is it in question a rational approach for solving of the problem? The topic is dealed with in the light of such questions. Withstanding of in question queries, it is aimed to semtinize the thoughts about willpower case occured in Islamic thought and understanding of the topic from the philosopic aspect. Due to this, it is thought to evaluate the importance of willpower problem in Islamic thought and the issue of how it is needed to be understood from a different vision.

Willpower ,

Freedom ,

Responsibility ,