Venedik devlet arşivindeki bailo defterlerine göre osmanlı devlet ’nin venedik’e zahire ve asker yardımı (1624-1631)

Osmanlı Devleti ile Venedik arasındaki ilişkiler 14 . yüzyıla kadar uzanmakla beraber, daha geniş ilişkiler Fatih dönem i ile gelişmiştir. İki ülke arasındaki ilişkiler hem siyasî hem de iktisad î esaslara dayanıyordu. Osmanlı Devleti, Batı’nın bu en güçlü denizci tüccar devletinin gücünü yanına almak isterken aynı zamanda ihtiyacı olan em tianın düzenli olarak ülkesine girişini sağlamak istiyordu. Venedik de da ha Bizans ve Selçuklu dönemlerinde Doğu’da ticaret yapmak için aldığı imt iyazları kaybetmek ve hele bu imtiyazları rakibi olan diğer denizci de vletlere kaptırmak istemiyordu. Osmanlı-Venedik arasındaki bu karşılıklı iyi ilişkiler 16. yüzyılın sonlarında 1571’de Kıbrıs’ın Osmanlılar tarafından fethedilmesiyle kesintiye uğradıysa da kısa bir süre sonra yukarıda zikredilen karşılıklı mecburiyetlerden dolayı yeniden baladı. Bundan son ra Venedik Osmanlı Devleti için “ Hıristiyan ülkeler arasında himayeye en fazla layık ülke ” statüsüne yükseldi, Osmanlı Devletinin en sadık dostu oldu. 1624*1631 yılları arasında Avrupa’da Otuz Yıl Savaş larının devam ettiği sürede İspanya*Avusturya ittifakının tehdidi nde kalan Venedik, Osmanlı Devletinden yardım talebinde bulundu. Osmanlı iktisat politikasının temeli olan “ iaşe-provizyonizm ”in temini için sıkı sıkıya bağlı olduğu zahire ihracının memn uiyeti prensibini bir tarafa bırakarak, Rumeli’deki eyalet ve sancak beyl erine gönderilen fermanlarla Venedik’e ihtiyacı kadar günün rayici ü zerinden istediği kadar zahirenin satılmasına izin vermiştir. Đspanya ve Avusturya’nın saldırılarının devam etmes i üzerine Venedik, Osmanlı Devletinden asker talebinde bulunm uştur. Osmanlı Devleti yukarıda zikredilen mülahazalarla, Osmanlı Devleti, Osmanlı Devletini Rumeli sancaklarında ücreti karşılığında gönüllü olarak Venediklilerin hizmetine girmek isteyen Müslim veya gayr-i Müslim halkın cenkçi (savaşçı) yazılmasına ruhsat vermiş v e buna kimsenin mani olmaması hakkında ilgililere gerekli tenbih yapılmı ştır. Hem dışarıya zahire ihracı hem de ülkesinden paralı asker yazılmasına izin vermiş olması, Osmanlı Devletinin bilinen siyaset ve iktisat politikalarına tamamen aykırı idi. Bu durum ancak Osmanlı Devletinin ileri görülü devlet anlayışı ile izah e dilebilir. Bize göre Osmanlı Devletinin bu politikası, tehdidin, kendi s ınırlarına gelmeden önce yok edilmesi demek olan “ sınır ötesi tahkim doktrini ”dir.

Osmanlı Devleti ,

Venedik ,

Venedik Devlet Arşivi ,

Bailo Defterleri ,

Although the relationship between the Ottoman Empir e and Venice State lenghtened till the 14th century more developed extensive relations occured within the period of Fatih. The r elations between the two countries based on both political and economic principles. On the one hand, while the Ottoman Empire had been trying to establish the most powerful state in the menchant m arine in the West, at the same time she desired to ensure the entry of go ods which was needed regulary; on the other hand Venice State did not want to loose the right of trade in the East which was taken in t he period of Byzantine and Seljuq and also she did not want to loose these privileges to rival sailor states. Although these mutual good relations between the Ot tomans and Venice have been interrupted due to the conquest of Cyprus by the Ottoman State in 1571, 16th century, the mutual rel ations between the states started again because of the above*mentioned obligation of the two states. After this, Venice had the Ottoman Stat e rose the worthy statues of the most loyal and the most patronage st ate among the Christian countries. While the Thirty Years’ War was continuing in Europ e, Venice, between 1624*1631, came across the threat of Spanis h*Austrian alliance and so he appealed for help from the Ottoman State.Although the Ottoman State left the principle of “ the foundation of the Ottoman economic policy board#provizyonizm in suppl ly is tightly linked to the principle of prohibition of exports of garain”, the Ottoman State gave permission for the sale of grains to Venice by way of imperial order to the Begs of state and districts in Rumeli. Venice m ight take the grains as much as she needed in the value of daily price. Venice claimed soldiers from the Ottoman State due to the fact that the continuation of attacks to Venice by Spain and Austria continued. With the assessment above*mentioned, the Ottoman State gave the right of becoming warrier in the Venice to the volunteer Muslim and the voluntieer non*Muslim people who wan ed to enter in the district an in the state of Rumeli. The Ottoman State has given written authorization requered warned that no one w as concerned about this order. The decision of giving permission to grain export o ut of the country as well as mercenaries written is completle y contrary to the known policies of the politics and economics of the Ottoman State. However, thiss case can be explained by the Ottoman State’s foresighted policy. In our view, this policy of the Ottoman Sta te is called as the doctrine of the cross*border arbitration which mean s the destruction of the limits of the threat.

Ottoman State, ,

Venice, ,

Venice State Archive, ,

Bailo Registers ,