Tanzimat dönemi sonrası ser‛iyye sicil defterlerinin muhteva ve diplomatik açıdan tahlili

Osmanlı adlî teskilatının temel tası olan kadılar; bulundukları yerin hâkimi, belediye baskanı, emniyet âmiri, mülkî âmiri ve halkın her konuda müracaat edebileceği sosyal güvenlik makamı idi. Kadıların tutmus olduğu ve Osmanlı siyasî, iktisadî, askerî, hukukî ve içtimaî hayatının aydınlatılmasında önemli bir kaynak serisi olan ser‛iyye sicil defterleri; Osmanlı Devleti’nin kurumsal bünyesinde zaman içinde meydana gelen değisim ve dönüsüme paralel olarak muhteva ve diplomatik açıdan bazı değisiklikler geçirmistir. Tanzimat dönemi ile birçok kurum ve müessese ya revizyona uğramıs ya da yeni olusmustur. Bu sebeple Tanzimat döneminde kadıların birçok yetkisi baska memurlarca ve kurumlarca paylasılmıstır. Özellikle, Osmanlı hukukunun yanında Batı usulü hukukun benimsenmesi ve Ser‛iyye mahkemelerinin yanı sıra Nizamiyye mahkemelerinin vücut bulması klasik ser‛iyye sicillerinin içeriğinde ve belge türlerinde değisime sebep olmustur. Söz konusu çalısmamızda Osmanlı tarihi açısından önemli bir kaynak serisi olarak zikrettiğimiz ser‛iyye sicillerinin muhteva ve diplomatik açıdan geçirdiği değisimi ve dönüsümü yansıtmak ve böylece Tanzimat sonrası dönem için, ilgili kaynak serileri üzerinde yapılacak yeni çalısmalara ısık tutmak amaçlanmıstır.

Ser‛iyye Sicilleri ,

Tanzimat Dönemi ,

Diplomatik ve Muhteva ,

Ser‛iyye Mahkemeleri ,

Nizamiyye Mahkemeleri ,

“Kadı”, a city official in the Ottoman Empire with judicial and administrative duties resembling a judge, mayor, police chief. The “Seriye sicil” (registers) kept by the ‘Kadı’s were an important source of information on the political, economic, military, legal and social life in the Ottoman Empire. The content and diplomacy of the registers changed in time according to the developments in the institutional structure of the Ottoman Empire, especially after the “Tanzimat”. The structure of many institutions or establishments were established or revised, and the authority of “Kadı”s were shared by institutions and officers. The assimilation of Western law besides Ottoman law, and the existence of “Nizamiye Courts” in addition to the Seriyye Courts in particular contributed to the changes in the content of and the kinds of documents included in the classical seriyye sicils (registers). The aim of this study is to reflect the change and transformation of the ser’iyye registers in respect to content and diplomacy, and provide a source for later studies on the Post-Tanzimat period.

Seriye Registers, ,

the term of Tanzimat, ,

Diplomatik and Content, ,

Seriyye Courts, ,

Nizamiyye Courts ,