Mecelle-i ahkam-ı adliyye’nin yürürlüğe girişi ve türk hukuk tarihi bakımından önemi

Osmanlı Devleti hukukta modernleşme çabaları içinde, medeni kanununu (Mecelle-i Ahkam-ı Adliyye ismi ile) 1869-1876 yılları arasında hazırlayarak yürürlüğe sokmuştur. Söz konusu yasa, kitaplardan oluşmaktadır ve her kitap hazırlandıkça padişahın iradesinin alınmasının ardından yürürlüğe girmiştir. Ancak söz konusu kodifikasyon, bir medeni kanunda olması gereken, Aile hukuku, Miras hukuku gibi hukuk alanlarını dışarıda bırakmıştır. Yürürlüğe girdikten kısa bir süre sonra, çeşitli eleştirilere muhatap olmuş ve Mecelle-i Ahkam-ı Adliyye’de tadil (değişiklikler yapılması) gerekliliği gündeme gelmiştir. Öncelikle, yasayı hazırlayan Mecelle Cemiyeti eksiklikleri gidermeye çalışmış, daha sonra Mecelle Tadil Komisyonu oluşturulmuş, ancak Mecelle-i Ahkam-ı Adliyye’deki değişiklik çalışmaları beklenen faydayı sağlayamamış, Lozan görüşmelerinin de etkisi ile yeni Türkiye Cumhuriyeti Türk Medeni Kanunu’nu, İsviçre Medeni Kanunu’ndan resepsiyon yolu ile almaya karar vermiştir. Neticede Türk Medeni Kanunu, 4 Ekim 1926’da yürürlüğe girerken aynı gün Mecelle-i Ahkam-ı Adliyye de yürürlükten kaldırılmıştır. Böylece Türkiye Cumhuriyeti için Türk Hukuk Tarihi’nin konusu haline gelmiş olan yasa, bir müddet daha Osmanlı Devleti’nden ayrılmış çeşitli ülkelerde yürürlüğünü sürdürmüştür.

Mecelle-i Ahkam-ı Adliyye ,

Osmanlı Devleti Medeni Kanunu ,

Mecelle Cemiyeti ,

Ahmet Cevdet Paşa ,

Züfer Olayı ,

The Ottoman State prepared and implemented the Civil Code (Mecelle-i Ahkam-ı Adliyye) between 1869 and 1876 within its legal modernization. The code in question consisted of books, each of which was implemented after the Sultan’s consent. Nevertheless, the codification did not include fields such as family law and inheritance law –parts that should have been included- and thus received criticism on its implementation. This led to the need for amendments in the code. First, the commission that prepared the civil code attempted to eliminate the deficiencies, but then a “civil code amendment commission” was formed. The commission could not meet the expectations of the New Republic. Furthermore, the impact of the Lausanne negotiations led to the adoption of the Swiss Civil Code via reception. As a result, the Turkish civil code replaced the Ottoman civil law on October 4, 1926. Thus, the Turkish Republic civil code became a topic of Turkish legal history, and the former law continued its validity for a while longer in certain countries which were part of the Ottoman Empire.

Mecelle-i Ahkam-ı Adliyye, ,

The Ottoman Civil Code, ,

Mecelle Commission, ,

Ahmet Cevdet Pasha, ,

Züfer Incident ,