Hazar ın statüsü hakkında kıyıdaş devletlerin hukuksal görüşleri

SSCB'nin dağılışı ile birlikte, bölgede birçok sorun ortaya çıktı. Hazar'ın hukuksal rejimi, paylaşımı ve doğal kaynaklarının kullanımı gibi sorunlar bunlardan bazılarıdır. Çünkü dağılmadan önce Hazar'a kıyısı olan iki devlet vardı: SSCB ve İran. Dağılma ile birlikte SSCB'nin yerini, Rusya'dan başka SSCB'den ayrılan ve bağımsızlıklarını kazanan Azerbaycan, Kazakistan ve Türkmenistan aldı. Bugün için SSCB ve İran arasında yapılan andlaşmalar sorunun çözümünde yetersiz kalmaktadır. Beş kıyıdaş devlet arasında ise nihaî bir çözüm oluşmamıştır. Çeşitli iki taraflı anlaşmalar yapılmakla birlikte beş tarafı da içine alan bir anlaşma henüz imzalanamamıştır. Bununla birlikte Rusya, Kazakistan ve Azerbaycan'dan oluşan kuzey kıyıdaşları aralarında bir uzlaşmaya varmıştır. Deniz yatağından orta hat esasına göre yararlanmayı öngören bu rejime, güney kıyıdaşlar olan İran ve Türkmenistan karşı çıkmaktadır. Güneyde Türkmenistan, denizin paylaşılması ilkesini benimsemekle birlikte bunun yöntemi konusunda fikir ayrılığına düştü. Özellikle Azerbaycan ile orta bir hat boyunca aralarında denizi bölme konusunda anlaşmalarına rağmen bu hattın sınırlarının nereden çizileceği konusunda uzlaşamadılar. İran ise her bir Hazar devletinin Hazar'ın yüzde yirmisine sahip olması gerektiği ve beş eşit parçaya taksiminden yanadır. Sonuç olarak bugün gelinen noktada, Hazar havzasında kuzeyde Rusya, Azerbaycan ve Kazakistan'ın, güneyde ise İran ve Türkmenistan'ın bulunduğu Kuzey-Güney anlaşmazlığı vardır.

Hazar’ın Statüsü ,

SSCB ,

BDT ,

Orta Hat ,

BMDHS ,