Azerbaycan tarihçiliğinde bakü mart olaylarının yeniden değerlendirilmesi (31 mart 1918)

Azerbaycan'ın yakın dönem tarihinde 1918 Mart Olaylarının özel bir yeri ve önemi vardır. Bakü'de baslayan bu olaylar daha sonra Azerbaycan'ın birçok bölgesinde artarak devam etmistir. 1917'de Bakü Sovyeti için yapılan seçimlerde Musavat Partisi'nin Bolseviklerden daha fazla oy alması aralarındaki rekabeti arttırmıstır. Musavatçılar ve Bolseviklerin gerilimine Tasnaklar da katılmıstır. Mart Olayları veya Mart günleri denilen ve Bakü'de üç gün devam eden olaylar kısa zamanda bir iç savasa dönüsmüstür. Tasnakların sistemli bir plan dahilinde gerçeklestirdiği saldırılarda düsman olduğu düsünülen hemen herkes öldürülmüstür. Olaylar kısa zamanda milli bir karakter kazanmıstır. Mart Olayları Sovyet tarihçiliğinde ideolojik perspektiften bakılarak 'Vatandas Muharebesi' veya 'Sınıf Mücadelesi' olarak tanımlanmıs ve söz konusu cinayetlere haklılık kazandırılmaya çalısılmıstır. SSCB'nin yıkılmasından sonra Mart Olayları ülke tarihçiliğinde geçmisten farklı olarak daha objektif değerlendirilmis, yasaklanan arsiv belgeleri, önemli vesikalar ve eserlerle yeniden ele alınmıstır. Bu çalısma Bakü Mart Olaylarının Azerbaycan tarihçiliğinde geçirdiği safhaları göstermektedir.

Stephan Saumyan ,

Musavat ,

Tasnaksutyun ,

Dikaya Diviziya ,

Mart Olayları ,

The March 1918 events possess a special niche and meaning in history of Azerbaijan. These events originated in Baku spread to other places in the region. In 1917 Baku Soviet elections, Musavat received more votes than the Bolsheviks which resulted a firm competition among parties. The Dashnaks incited the tension between the Bolsheviks and the Musavatis. The events called either "March events" or "March days" rapidly escalated into a civil war. The Dashnaks systematically killed almost everyone whom they regarded as enemy. Events became a national matter in a short time. Yet, the Soviet historiography analyzed and described these events -from an ideological perspective- as a clash among citizens or class conflict in a legitimizing manner. After the collapse of Soviet Union, these events have been re-evaluated objectively according to the newly available documents and writings. Thus, this study analyzes changes in handling of these events in the Soviet historiography.

Stephan Saumyan, ,

Musavat, ,

Tashnaksutyun, ,

Dikaya Diviziya, ,

Mart Olayları ,