Makale özeti ve diğer detaylar.
This paper examines Turkey’s experience with foreign direct investment (FDI), with special emphasis on two relatively neglected issues: export and employment performance of FDI firms. It draws attention to the weak and volatile FDI performance in Turkey and links this with the pattern of domestic investment. It examines the composition and geographical distribution of FDI exports in comparison with exports by domestic firms. Its comparison of FDI firms with domestic firms on the basis of labour market indicators indicates that the FDI firms are characterized by relatively higher wages and productivity and somewhat better employment performance but lower share of wages in value added. The paper concludes that the high expectations attached to the developmental role of FDI under the current economic polices in Turkey are not yet warranted.
Bu çalısma Türkiye’nin doğrudan yabancı sermaye deneyimini, basta yabancı sermayeli firmaların ihracat ve istihdam üzerindeki etkileri gibi görece ihmal edilmis konular olmak üzere, temel özellikleri açısından incelemeyi amaçlamaktadır. Türkiye’ye yönelen yabancı sermaye akımlarının temel eğilimleri ve sektörel dağılımı bu akımların, beklentilerin aksine henüz çok önemli boyutlara ulasamadığını, yıllar itibariyle dalgalandığını, önemli ölçüde yabancılara gayrimenkul satısından kaynaklandığını göstermekte ve bu akımlarla yerli yatırımların temel eğilimleri arasındaki benzerliğe isaret etmektedir. Yabancı sermayeli firmaların ihracatının toplam ihracatın yapısıyla gerek mal bilesimi gerekse coğrafî dağılım açısından büyük bir benzerlik gösterdiğine ve bu firmaların katkılarının büyük ölçüde otomotiv sanayinden kaynaklandığına dikkat çekilmektedir. Yabancı sermayeli firmalarda emek verimliliğinin ve ortalama ücretlerin daha yüksek, katma değer içinde ücret payının ise daha düsük olduğu vurgulanmaktadır. Öte yandan ihracat ve istihdama iliskin sonuçların yabancı sermayeli firma tanımına son derece duyarlı olduğuna isaret edilmektedir. Bu değerlendirmeler ısığında 1980 yılından bu yana Türkiye iktisat politikalarına hâkim olan neoliberal bakıs açısının temel taslarından birisini olusturan yabancı sermaye akımlarının sanayilesme, istihdam ve ihracat açısından henüz yeterli bir kalkınma etkisi yaratamadığı sonucuna varılmaktadır.