Kâdî abdülcebbâr’ın bilgi sisteminde algı-akıl ilişkisi

Bu yazının amacı, Kâdî Abdülcebbâr'ın bilgi sistematiği açısından önem arz eden akıl ve algı kavramları arasındaki ilişkiyi çözümlemektir. Akılcı yaklaşımıyla bilinen Mu'tezile ekolüne mensup bir düşünür olan Kâdî Abdülcebbâr'a göre akıl, bir yeti veya cevher değil insanın bilinçli eylemlerini ve düşünsel çıkarımlarını sağlayan ilkeler düzeyindeki bilgilerdir. Kâdî, insanın herhangi bir bilgiye doğuştan sahip olduğunu kabul etmez. Ona göre akıl dahil tüm bilgiler ampirik tecrübeyle oluşur. Her bilgi zaman bakımından algıyla başlasa da bu bilgilerin test edilmesi akıl ile mümkün olur. Kâdî Abdülcebbâr bu tutumuyla akıl ve algı arasındaki döngüsel süreçte akla yargıç olmak gibi bir misyon yükler.

Kâdî Abdülcebbâr ,

Mu’tezile ,

Akıl ,

Algı ,

Bilgi ,

Qadi Abd al-Jabbar ,

Mu’tazila ,

The aim of this paper is to analyze the relationship between reason and perception from the viewpoint of Qadi Abd al-Jabbar's knowledge system. He is an important thinker of Mu'tazila known by their rationalistic approach. According to Qadi Abd al-Jabbar, reason is not power or substance but it is the knowledge of basic principles that makes possible deduction and action. Qadi doesn't accept that man has got any knowledge from birth. According to him, the whole knowledge including reason comes into existence by experience. Even though every knowledge begins by perception, verification of those knowledge is possible through reason. Thus, Qadi Abd al-Jabbar attrachtes to reason the task of judge in this circular process.

Reason ,

Perception ,

Knowledge ,