Türk muhasebe düşüncesinde muhasebe düzeni, belgeler ve defterlerin adlarında ve kavramlarında son iki yüzyıldaki değişimler

Son iki yüzyıllık sürede, Türkiye’de siyasi ve iktisadi alanda, klasik Osmanlı dönemi, Tanzimat dönemi ve Cumhuriyet dönemi yaşanmıştır. Bu üç dönemin getirdiği siyasi ve iktisadi gelişmeler, birçok alanı olduğu gibi muhasebe düşüncesini de etkilemiştir. Muhasebe örgütü, muhasebeciler, belgeler ve defterler önce Osmanlı’nın geleneksel yapısı gereği Farsça’nın etkisi ile oluşmuş, Tanzimat’tan sonra Arapça ve çağdaşlaşma çabaları çerçevesinde Fransızca’nın etkisine girmiştir. Cumhuriyet döneminde ise, ulusalcılık ve çağdaşlaşma çerçevesinde gelişme göstermiş ve özellikle XX. yüzyılın ikinci yarısından itibaren ABD ağırlıklı Anglosakson kültürünün etkisinde kalınmıştır. İsimler, kavramlar bu kültür etkileşimleri çerçevesinde gelişme göstermiştir. Son iki yüzyılda ayni konuları etkileyen başka değişimler de vardır. Bunlar, yararlanılan muhasebe yöntemindeki değişim ve muhasebenin uygulama alanında kendini göstermiştir. Osmanlı’da yüzyıllarca devlet muhasebesinde kullanılan merdiven yöntemi Tanzimat’ın getirdiği iktisadi ve mali ortamda ihtiyaçları karşılayamayınca çift yanlı kayıt yöntemine geçiş ve bu yöntemin yaygınlaşması süreci başlamıştır. Çift yanlı kayıt yönteminin kendini kabul ettirme sürecinden sonra başlayan Cumhuriyet döneminde ise, vergisel ağırlıklı muhasebe uygulamaları etkin olmuş ve bu etki XX. yüzyıl boyunca devam etmiştir. Yasal düzenlemeler çerçevesinde ticaret kanunlarının ve vergi kanunlarının belge ve defter adlarını ve kavramlarını belirlemede etkin oldukları gözlenmiştir. XXI. Yüzyılda, bu kavramları küreselleşme olgusunun etkileyeceği anlaşılmakta olup, 2011 yılında kabul edilen yeni Ticaret Kanunu’nu bu yolda atılan bir adım olarak görmek olanağı bulunmaktadır.

Türkiye’de muhasebe belge ve defterleri ,

ticaret kanunları ,

vergi kanunları ,

During the last two centuries, serious economic and political changes have affected the Republic of Turkey and they can be categorized into three periods; classical Ottoman period, Tanzimat (Administrative Reforms) period and Republic period. Economic and political developments have influenced accounting thought just as in other fields. First, accounting structure, accountants, documents and ledgers have evolved with the influence of Persian language within the framework of Ottoman State’s traditions. After Tanzimat, they are influenced by French language within the framework of modernization and Arabic language. In the Republic period, they are influenced within the framework of nationalism and modernization acts and they are highly influenced by the USA - Anglo-Saxon culture especially after the second half of the 20th century. Names and notions have evolved with the interaction of these cultures. Other matters have affected those mentioned subjects as well. Accounting practices and accounting method have also changed during the last two centuries. The Merdiban method replaced itself with the double entry accounting system when it could not meet the economic and financial requirements of the time. This process began during the Tanzimat period, the time of administrative reforms. In time, double entry accounting system has imposed itself in accounting practices. During the Republic period, tax oriented accounting practices prevailed and this process continued during the 20th century. It is observed that in time, within the framework of legal regulations, commerce and tax laws have influenced the names and notions of documents and ledgers. It is understood that those notions will also be affected by globalization. Thus, New Turkish Commercial Law of 2011 can be considered as an important step for this goal.

Accounting documents and ledger in Turkey, ,

commercial laws, ,

tax laws ,