Kültür- medeniyet ikilemi üzerinden halide edip’in düşüncesinde muhafazakârlık

Türk Muhafazakâr düşüncesi, 18. Yüzyıldan itibaren yüzünü Batı’ya çevrilmiş olan Türk toplumunda sosyo- kültürel bir değişim yaşanmaya başladığında kendisini göstermiştir. Cumhuriyet devrimleri ile birlikte somutlaşan muhafazakâr tepkiler, kültür- medeniyet ayrımı üzerinden şekillenmiştir. Yakın dönem Türk siyasal düşüncesinde önemli bir yeri olan Halide Edip’in yaptığı çalışmalar da kültür- medeniyet ikilemi ekseninde olmuştur. Batılı tarzda aldığı eğitim ve yetiştiği geleneksel Osmanlı ailesinin Halide Edip’in düşüncesindeki ikiliğin oluşmasında önemli bir rol oynamıştır. Ayrıca yakın arkadaşı Ziya Gökalp’in bu konudaki düşünceleri de Halide Edip’i oldukça etkilemiştir. Halide Edip, yazdığı romanlar ya da yaptığı diğer çalışmalarda, bir taraftan bilimsel yönden modernleşmeyi savunurken, sosyo- kültürel özün muhafaza edilmesi gerektiğini belirtir. Dolayısıyla Türk Muhafazakâr düşüncesinin, kültür ve medeniyet ikiliği üzerinden şekillenen yönü, Halide Edip’in çalışmalarının ışığında kolaylıkla analiz edilebilir. Buna ilaveten, böyle bir analiz, Türk siyasi düşüncesinde tam olarak bir yere konumlandırılamayan Halide Edip’in, Batıcı /Muhafazakâr tarafı da bu şekilde açık bir biçimde görmemize olanak sağlayacaktır.

Halide Edip ,

Muhafazakârlık ,

Batıcılık ,

Kültür- Medeniyet Ayrımı ,