1990 öncesi balkan (yugoslavya) türklerinin çocuk edebiyatinda otoriter – anti otoriter dil kullanimlari

Çocuklara yönelik üretilen metinler çoğunlukla yetişkinlerin eğitimsel kaygılarından izler taşır. Bu tür eserler toplumun dinsel, kültürel, toplumsal, etik…vb. değerlerinin gelecek kuşaklara aktarılmasının en önemli araçları olarak görülürler. Anlatıcı-yazar, çocuklarda değer oluşturmaya çalışır; bunu, dile kodlayarak gerçekleştirir. Yani metin, yazarın aktarmak istediği ve çocukta oluşmasını istediği değerler sistemine uygun bir dilsel görünüme sahiptir. Yazar metinde kendini kullandığı kiplik ifadelerle ortaya koyar. Bu dilsel yapılar yüklem seçiminden, fiil çekimlerine, belirteç ve sıfat kullanımlarına kadar uzanan geniş bir dilsel alanı içine alır. Bu çalışmanın amacı, 1940'lı yıllardan 1990'lara kadar Balkanlarda özellikle de Yugoslavya sınırları içinde gelişen çocuk edebiyatı ürünlerine bir göz atmak, çocuk edebiyatı ürünlerinde kullanılan dili, oluşturulmak istenen paradigmalar açısından mercek altına almak, değerlendirmektir. Çalışmamıza kaynaklık edecek hikayeler Necati Zekeriya'ın Piriştina'da yayımladığı Sevgiyle adlı çocuk hikayeleri antolojisi ile İstanbul'da yayımladığı Demet adlı antolojilerinden seçilmiştir.

Kiplik Alanlar ,

Otoriter- Anti Otoriter Dil ,

Yugoslavya daki Türk Toplumu ,

Çocuk Edebiyatı ,

The texts produced for children mostly carry evidences from adult anxieties related to education. Such those works are seen as the most important vehicles which transfer religonal, cultural, social, ethical etc. values of society to future generations. The narrator tries to establish values for children and realizes this by coding to language. That is to say, the text has a linguistic aspect which is suited to system of values that writer aims to transfer and desires to equip children with. The writer expresses itself by modality expressions in the text. These linguistic structures include a wide linguistic fields, from choosing predicates to verb inflactions, using adverbs and adjectives. This paper aims, firstly, to glance at the works of children literature which have been devoleped in Balkan borders, especialy in Yugoslavia since 1940s until 1990s, and secondly, to evaluate language of those works in terms of paradigms desired to be formed. The source stories used in this paper are selected from two anthologies of children stories, both of which were edited by Necati Zekeriya: Sevgiyle published in Priştina and Demet published in İstanbul.

Authoritarian and Anti-Authoritarian Language, ,

Children Literature, ,

Modality Fields, ,

Turkish Society in Yugoslavia ,