Türkiyedeki eğitim bilimleri doktora tezlerinin özellikleri

Bu çalışma eğitim alanı ve özelde eğitim bilimlerinin, eğitimsel gerçekliğin araştırılması ve ortaya çıkartılmasında, sahip olduğu paradigmatik, araştırma yöntemleri ve tematik eğilimler açısından betimlenmesini alanda hazırlanmış olan doktora tezlerinin karakteristiklerinin incelenmesi yolu ile gerçekleştirmek amacıyla yürütülmüştür. 1986–2007 yılları arasında hazırlanmış 1083 doktora tezi (648 eğitim bilimleri tezi; 435 öğretmen yetiştirme tezi) temel karakteristikleri (yıl, cinsiyet, bölüm vb.), benimsediği bilimsel araştırma paradigmaları, araştırma yöntemleri ve işlediği temaları yönünden içerik analizi yöntemiyle incelenmiştir. İlgili araştırmaların ve doktora tezlerinin incelenmesi sonrasında geliştirilen veri toplama aracı (tez inceleme formu) ile toplanan veriler, sıklık dağılımları, yıllara göre eğilimleri ve belirgin grupların betimlenebilmesi amacıyla kümeleme çözümlemesiyle incelenmiştir. Egon Guba'nın (1990) üçlü paradigma (pozitivist, oluşturmacı, eleştirel) yapısına uygun olarak yapılan inceleme sonuncunda; eğitim araştırmacılarının hem danışman hem de araştırmacı olarak çoğunlukla erkek olduğu; tezlerde benimsenen egemen paradigmanın pozitivizm (% 90,4) olduğu; deneysel ve tarama gibi araştırma desenlerinin çoğunluğu oluşturduğu; en fazla ilköğretim ve yükseköğretim düzeyine yönelik tez yapıldığı; en fazla, erişiyi arttırmanın yolları ve öğrenci ve öğretmenlerin çeşitli konulardaki tutumları, sorunları, davranışları, görüşleri vb. temaların işlendiği, eğitimin örgün eğitim sınırlılığında düşünüldüğü, eğitim bilimlerinin kendisi üzerine yeterince araştırma yapılmadığı; bazı eğilimler birlikte değerlendirildiğinde pozitivizm dışı eğilimlerin (ya da nitel araştırmanın) eğitim alanına ve özelde eğitim bilimlerine Khun'cu bir formda (devrimsellik, ölçüştürülemezlik) nüfuz etmediği yalnızca araştırma tekniklerinin zenginleşmesi bağlamında eklemlendiği sonuçlarına ulaşılmıştır.

Eğitim Araştırması ,

Araştırma Paradigması ,

Araştırma Deseni ,

Doktora Tezi ,

This study was carried on to describe the paradigmatic, methodological and thematic trends of education field and particularly educational sciences whose aim was researching and revealing educational reality, by examining the characteristics of doctoral dissertations prepared in the field. Using content analysis technique, 1083 doctoral dissertations (648 dissertations in educational sciences departments; 435 dissertations teacher training departments), prepared between 1986 and 2007, were examined according to their basic characteristics, their preferred scientific research paradigms, their research methodology and themes. The data which were gathered by the data gathering form which was created based on similar research and doctoral dissertations, were analyzed for frequency distributions; subjected to cluster analysis to reveal specific groups of dissertations and ratio analysis based on years to examine trends. At the end of the analysis, which was performed based on Egon Guba's paradigmatic taxonomy (positivist, constructivist, critical); it was found that educational scientists were, no matter whether thesis advisor or author, mostly male; dominant paradigm in the dissertations was positivism (% 90,4); survey and experimental research designs were mostly preferred research designs; most of the dissertations' educational level was directed towards elementary and higher education level; most of the dissertations aimed to increase educational success and revealing attitude, problems, behaviors and beliefs of teachers and students, when some of the trends belong to characteristics of dissertations evaluated together, it was understood that non-positivist trends in education field and in particularly educational sciences in Turkey did not have a Khunian form (revolutional and incommensurable), non-positivist trends had a form which just increased the sorts of research techniques.

Educational Research, ,

Paradigm, ,

Research Design, ,

Dissertation ,