Osmanlı eğitimine katkıda bulunan bazı azerbaycan müderrisleri (15. yüzyılın ii yarısı ve 16. yüzyılın i yarısında)

İki Türk bölgesi olan Azerbaycan‐Osmanlı Devleti kültürel ilişkilerinde karşılıklı gidiş gelişler yapan ünlü şahısların bu ilişkilerde daha çok faydalı olduğu bilinmektedir. Aralarında çok sayıda mutasavvıf, şair, tabip, matematikçi, hattat, mimar, ilim ve fikir adamının yer aldığı bu şahıslar, hiç şüphesiz iki ülkenin geleceğinde de önemli rol oynamıştır. Fatih’in başlattığı eğitim alanındaki yeniden yapılanma döneminden sonra Azerbaycan bilim adamlarının Osmanlı Devleti tarafından plânlı bir şekilde sevk ve idare edildiği bilinmektedir. Bu durum sonrakı dönemlerde de aynen devam ettirilmiştir. Bunların içinde çok sayıda Azerbaycan müderrisi de yerini almıştır. Osmanlı Devleti’nde büyük rağbet gördükleri bilinen bu müderrisler, aynı zamanda ünlü bilim adamı gibi çeşitli sahalarda söz sahibi olmuş, önemli mevkilere gelmiş ve geriye değerli eserler bırakmışlardır. Haklarında bu güne kadar hiç bir araştırma yapılmadığı bilinen Hüsameddin Hüseyin Tebrizî, Sinaneddin Yusuf‐ı Acemî, Muhyiddin Mehmed Berdaî, Kırtasî‐Zâde Muhyiddin Mehmed Efendi, Vakıf Molla Nasrullah‐ı Halhalî, Muhyiddin Mehmed b. Abdülevvel‐i Tebrizî ve Hüsamüddin Hüseyin Talişî‐yi Acemî gibi âlimler bu müderrislerdendir.

Hüsameddin Hüseyin Tebrizî ,

Sinaneddin Yusuf‐ı Acemî ,

Muhyiddin Mehmed Berdaî ,

Kırtasî‐Zâde Muhyiddin Mehmed Efendi ,

Vakıf Molla Nasrullah‐ı Halhalî ,

Muhyiddin Mehmed B. Abdülevvel‐i Tebrizî ,

Hüsamüddin Hüseyin Talişî‐yi Acemî Ve Mehmed Hâfız Acem ,

Husameddin Hu ,

On mutual terms going and coming outstanding persons from the two Turkish regions, Azerbaijan – Ottoman States, are known to be more useful. All these outstanding persons including a lot of philosophers, poets, doctors, mathematicians, calligraphers, architects, scientists and men of letter had, no doubt, a great role in future of both countries. From the period of restructuring education sphere, started by Fatih, Azerbaijan scientists are known to be brought to the country and administered in a planned way by the Ottoman Empire. This situation countinued same as the previous periods. A lot of Azerbaijan Madrasah Teachers took place among them. These scientists are known to have great popularity in the Ottoman Empire, at the same time, as famous scientists these persons are known to have great influence in various spheres, get important posts and leave valuable works behind them. It is known nothing about the reaserch having done about the following persons Husameddin Huseyin Tebrizi, Sinaneddin Yusuf‐ı Acemi, Muhyiddin Mehmed Berdai, Kırtasi‐Zade Muhyiddin Mehmed Efendi, Vakıf Molla Nasrullah‐ı Halhali, Muhyiddin Mehmed b. Abdülevvel‐i Tebrizi and Husamuddin Huseyin Talishi‐yi Acemi but they were those kinds of Madrasah Teachers mentioned above.

Vakıf Molla Nasrullah‐ı Halhali ,

Muhyiddin Mehmed B. Abdülevvel‐i Tebrizi ,

Husamuddin Huseyin Talishi‐yi Acemi And Mehmed Hafiz Acem ,