Azərbaycan kəndində inzibati‐amirlik sisteminin formalaşması

Məqalə Azərbaycan tarixinin ən gərgin dövrlərindən olan 1920‐ci illərin sonu‐1930‐cu illərdə kənddə həyata keçirilmiş elliklə kollektivləşmə siyasətinə və onun yaratdığı inzibati‐amirlik sisteminin formalaşmasına həsr olunmuşdur. Azərbaycanda yeni iqtisadi siyasət dövründə aqrar münasibətlər, kəndli kooperasiyaları, kənddə sinfi mübarizə problemi, 30‐cu illər repressiyasının gedişində kənd təsərrüfatın; inkişaf etdirməyə qadir təşəbbüskar insanlardan məhrum edilməsi, kollektivləşmənin acı nəticələri və digər problemlər tədqiq edilir. Müəllif düşünür ki, 20‐ci illərin axırlarında yeni iqtisadi siyasətdən imtina edilməsəydi, kiçik və orta sahibkarlığın inkişafına imkan verilsəydi, kənddə kooperasiyanın müxtəlif formalarının, habelə fermer təsərrüfatının paralel inkişafına şərait yaradılsaydı, milyonların həyatı bahasına başa gələn faciələrdən yan keçmək, ölkənin real inkişafına nail olmaq mümkün olardı. Sovet hökumətinin 20‐ci illərin axırları‐1930‐cu illərdə irəli sürdüyü yeni siyasi xətt ‐ kütləvi kollektivləşdirmə, inzibati‐amirlik sisteminin formalaşdırılması və ondan doğan kütləvi represiyalar SSRİ‐nin bütün regionlarında olduğu kimi Azərbaycanda da əhalinin geniş təbəqələlərinin narazılığına səbəb olmuşdu. Yeni mənbələrin elmi istifadəsi və elmi dövriyyəyə buraxılması məsələnin mahiyyətinin daha dərindən açılmasına xidmət edir.

Azərbaycan Kəndi ,

Kooperasiya ,

İnkişaf ,

İnzibati‐Amirlik Sistemi ,

Azerbaijani Village ,

The article has been dedicated to the research of the processes which happened in the Azerbaijani village at one of the most conflicting and strained periods of our history. The research of the feature of the collectivization policy in agriculture in Azerbaijan, leading by Soviet pour in 1920‐30 distinguished with its cruelty and tragedy. The research work describes socio‐economic and social situation in the Azerbaijani village at the end of 20s and investigates the appliance of different forms of cooperation to the end of a new economic policy, investigates the beginning and the course of the new economic direction in the Azerbaijani village. It analyses the socio‐economic and political situation at the period of refusal from NEP and confirmation of the administrative‐team system in the Azerbaijani village under the terms of a new political line‐mass collectivization of agriculture, investigates the measures taken by force aimed at the collectivization, and the result of these processes, investigates the reasons of the rebellions and their outcomes, the repressions in the Azerbaijani village. Drawing in the sources new by content and character helps the comprehensive coverage of the problems.

Cooperation ,

Development ,

Administrative‐Comand System ,