Türkçe te’lîf edilmiş bir belâgat kitabı: şerîfî’nin hadîkatü’l-fünûn isimli eseri

Belâgat ilminin temel kural ve metotları, Kur'ân-ı Kerîm'i daha iyi anlamak amacıyla tefsir ve kelam âlimleri tarafından Arap dilinin kuralları içerisinde ortaya konmuştur. Arap dilcileri tarafından yazılan eserler Osmanlı'da genelde yine Arapça olarak şerh edilmiştir. Osmanlı Devletinin Klasik döneminde Belâgat hakkında Türkçe yazılmış eser sayısı oldukça azdır. Bilinen eserler de doğrudan belâgati konu edinmemişlerdir. Çalışmamıza konu olan Hadîkatü'l-Fünûn, Şerîfî'ye ait olup eserde belâgat konuları hakkında izahlı beyitler eşliğinde açıklamalar bulunmaktadır. Eser, belâgate dair Türkçe müstakil bir eser olması bakımından önemlidir. Bu çalışmada, öncelikle Klasik dönemde belâgat hakkında yazılmış Türkçe eserlere kısaca değinildikten sonra Hadîkatü'l-Fünûn'un belâgat tarihi içindeki yerine değinilecek ve daha sonra da muhteva özellikleri hakkında ayrıntılı bir özet ve değerlendirme yapılacaktır. Çalışmamıza konu edilen Hadîkatü'l-Fünûn'un gerek muhtevası gerekse de yazarının konuların anlatımında takındığı eleştirel tavır nedeniyle Türkçe yazılmış belagat eserleri içinde özgün bir yere sahip olduğu görülmektedir. Ayrıca, şu andaki bilgilerimize göre Hadîkatü'l-Fünûn'un Türkçe te'lîf edilmiş ilk belâgat kitabı olduğunu da söyleyebiliriz.

Belâgat ,

Edebî sanatlar ,

Hadîkatü’l-Fünûn ,

Şerîfî ,

"Eloquence is a scientific method developed by Islamic scholars in parallel with Arabic Grammar for the purpose of a better understanding of the Kor'an. In the Ottoman Period, the interpretations and commentaries of the Arabic books of eloquence were again made in Arabic more often. There are a few texts in Classical Otoman Era, about eloquence written in Turkish. Hadîkatü'l-Fünûn, the one of them, was written by Sherifi who was one of Ottoman poets. This book gives information about terms of eloquence by means of couplets. This eloquence book is important for Turkish Literature as it was written in Turkish. We can say that Hadîkatü'l-Fünûn is an original book in terms of both content and presentation style. According to current knowledge, this eloquence book can be the first book written in Turkish. In this study, after a short description of the works on eloquence, this book will be mentioned in the history of eloquence and Hadîkatü'l- Fünûn's content will be presented with evaluations.

Eloquence, ,

Figurative language, ,

Hadîkatü’l-Fünûn, ,

Sherifî ,