Eşik kavramı ve tanpınar’ın saatleri ayarlama enstitüsü adlı romanında bu kavramın görüntü biçimi: “muaddel saatler”/ “muaddel aydınlar”

Mehmet Kaplan’ın “bir kültür milliyetçisi”olarak nitelediği Tanpınar, tarih, sanat eserleri ve gelenekleri cemiyetin süreklilik şuurunu yaratacak unsurlar arasında sayar. Bu bakış açısı sanatçının şiir, hikâye ve romanlarında Bergson’un süreklilik kavramıyla benzerlik gösteren bir “zaman” algısının doğmasına olanak sağlar. Batı’nın Rönesans, Reform hareketleri sonucunda “modern” olması karşısında kendini yenileme amacıyla ıslahatlar gerçekleştiren Osmanlı yönetici ve aydınları toplumun gelenekle bağlarının zayıflamasına, eski-yeni arasında sıkışmış düalist bir zihniyetin doğmasına neden olmuştur. “Eşik” kavramı diye adlandırılabilecek bu durumu Tanpınar –diğer eserlerinden farklı olarak- Saatleri Ayarlama Enstitüsü adlı romanda ironik bir biçimde irdeler. Bu çalışmada genel anlamda “eşik” kavramından yola çıkılarak Saatleri Ayarlama Enstitüsü adlı romanın yoğun simgelerle örülmüş yapısı çözümlenmeye çalışılacaktır