Medya okuryazarlığı ve okul öncesi çocuk: ebeveynlerin medya okuryazarlığı bilinci üzerine bir araştırma

Günümüzde kitle iletişim araçlarının olumsuz etkilerinden korunabilmek ve bilinçli bir etkileşimin sağlanabilmesi ihtiyacı medya okuryazarlığı kavramını doğurmuştur. Medya okuryazarlığı, kitle iletişim araçlarıyla izleyici arasındaki iletişimin bilinçli ve sağlıklı bir etkinlik biçiminde gerçekleşmesini sağlamak amacını taşımaktadır. Televizyon, yaygınlığı ve görsel işitsel anlam aktarımı özelliğinden dolayı yetişkinler ve çocuklar üzerinde en etkili kitle iletişim aracıdır. Günümüzde çocukların da tüketimin hedef kitlesi olduğu ve onlara yönelik yayınların ağırlık kazandığı göz önüne alındığında ebeveynlerin çocuklarını televizyonun zararlarından koruyabilmeleri için medya okuryazarı olmaları önem taşımaktadır. Okul öncesi çocuklar televizyonun olumsuz etkilerine maruz kalmaya çok daha fazla açıktır. Bu nedenle okul öncesi çocuklarda televizyon izleme etkinliği, çocukların sağlıklı gelişimi açısından ebeveynlerin gözetimi altında olmalıdır. Bu araştırmada medya okuryazarlığı kavramından yola çıkarak okulöncesi çocuk ebeveynlerinin çocuğun televizyonla ilişkisinin belirleyicisi olarak bilinç düzeyleri sorgulanmıştır. Araştırmada nitel bir araştırma yöntemi olan yarı yapılandırılmış derinlemesine görüşme yöntemi kullanılmıştır. Görüşmelerde ebeveynlerin medya okuryazarlığı bilgisi, program içeriği, yaş özelliklerine uygunluğu ve izleme süreleri ölçütlerinden hangileri konusunda ne kadar bilinçli olduğu görülmeye çalışılmıştır. Görüşmelerin değerlendirmesine göre; deneklerin "medya okuryazarlığı" kavramı hakkında bilgi sahibi olmadığı görülmüştür. Ancak buna karşın çocuklarının izlediği programları seçme konusunda yönlendirici olma eğilimi göstermektedirler. Özellikle tematik çocuk kanallarını tercih ettikleri görülmüştür. Öte yandan kendileri televizyon izlerken çocuklarının pasif izleyici olmasını engelleme bilincine ise sahip değiller. Değerlendirmenin toplamında deneklerin medya okur yazarlığı bilincine sahip olmadıkları ve bu konuda eğitilmeleri gerektiği ortaya çıkmaktadır.

Medya Okuryazarlığı ,

Televizyon ,

Okul Öncesi ,

Çocuk ,

The necessity of the protection from the adverse effects of the mass media and establishing a conscious interaction causes the concept of media literacy. Media literacy aims to found the communication between the audience and the mass media as a conscious and healthy activity. Television is the most effective mass communication tool on adults and also on children due to its characteristic of auditory and visual transmission of meaning and common usage. It's important the parents to be media literate to protect their children from the damage of television, considering that today children are also seen as a target group and television broadcasting intended for children has increased already. Pre-school children are much more likely to be exposed the negative effects of television. Therefore, preschool children's television watching activity must be under the supervision of parents in terms of healthy development of the children. Based on the concept of media literacy, this study examines the consciousness of the 0-3 year children's parents, who are the determinant factor of the child's relation with television. The method of the study is indepth interview. The main purpose of this study is to determine the parents' knowledge of media literacy and also their consciousness about the criterias as the content of the television programmes, age appropriateness and limiting the television watching time. According the evaluation of discussions, we can say respondents didn't have any knowledge about the concept of " media literacy". In any case, they have a tendency to select the programmes or the chanels which their children's watching. Especially they prefer thematic chanel for their children. On the other hand while they are watching television they haven't conscious to inturrupt their children as a passive televiewer. The sum of evoluation the respondents have not been conscious about media literacy and needs to be given training about it.

Media Literacy, ,

Television, ,

Pre-School Children ,