Mimarlıkta meslek etiği ve mimarların insanlığa karşı sorumlulukları

Mekan üretim sürecinde mimarlar, kurumsal bilginin temsilcileridirler. Mimarlar ya kişisel pratikleriyle doğrudan mekan üretiminde yer almalarıyla, ya da dolaylı olarak kurumsal örgütleri aracılığıyla kolektif bir biçimde bu üretim sürecini etkilemeleriyle, mekan üretimi süreci üzerinde bir güç ve kontrole sahiptirler. Mimarlıkta meslek etiğinin rolü de mimarların sorumluluklarını tanımlayarak mekan üretimi süreci üzerindeki güçlerini sınırlandırmak ve yönlendirmek, buna ek olarak bu bilgi ve güç sayesinde mekanla alakalı etik olmayan tutumları önlemek olmalıdır. Ancak meslek örgütleri tarafından hazırlanan meslek etiği belgeleri çoğu zaman mimarların kişisel sorumluluklarına yer vermekte, meslek çıkarlarını koruma eğiliminde olmakta ve mimarların kolektif sorumluluklarını göz ardı etmektedir. Bu yazı, mimarlığın insanlığa karşı sorumlulukları bağlamında genel olarak mesleki etik alanını ve özel olarak mimarlık etiği belgelerini eleştirmeyi hedeflemektedir. Yazıda, Mimarlar Odası Ankara Şubesi’nin etik davranış konusunda hazırladığı taslak metin, Britanyalı Mimarlar Kraliyet Enstitüsü’nün (Royal Institute of British Architects [RIBA]) Mesleki Davranış Kodu ve Amerikan Mimarlar Enstitüsü (American Institute of Architects [AIA]) Etik ve Mesleki Davranış Kodu örnek çalışmalar olarak incelenmektedir.

Meslek Etiği ,

Mimarlık Mesleği ,

Mimarlık Etiği ,

Mesleki Etik Kodları ,

Professional Ethics ,

In the process of the production of space, architects are representatives of institutional knowledge. They have power and control over production of space either directly by taking part in this process via their personal practices or indirectly by affecting it through their professional organizations. The role of professional ethics in architecture should be limiting and leading this power through describing architect’s responsibilities and also should be preventing unethical attitudes in all kinds of spatial practices by using this power and knowledge. However the professional codes prepared by architects’ organizations generally frame personal responsibilities of architects, tend to protect the professional interests and ignore collective responsibilities of architects. This article is an attempt to criticize professional ethics in general and codes of architectural ethics particularly within the framework of responsibilities of architecture towards humanity. For this purpose, the draft document on ethical conduct prepared by Ankara Chamber of Architects, Code of Professional Conduct of Royal Institute of British Architects – RIBA and Code of Ethics and Professional Conduct of American Institute of Architects – AIA will be investigated as case studies.

Architectural Profession ,

Architectural Ethics ,

Codes of Professional Ethics ,