2013/
2012/
2011/ Makale özeti ve diğer detaylar.
Stress is known for its damaging effect since it could be seen in every individual and could cause damage. Especially stress in adolescence could affect the adolescents more than the other individuals. Using effective ways to cope with the stress in adolescence is crucial in terms of preventing negative behaviors and psychological problems stemming from the stress factors. This study examined the adolescents' methods to cope with the stress and 1.700 sample students aged between 15-18 years and studying in secondary schools in Karabuk province of Turkey were included. "Scale of Stress Tendency" and "Scale of Methods to cope with Stress" were used in the collection of the data. Analyses were done by using SPSS software, version 16.0. T-test and one-way analysis of variance (ANOVA) were used in determination of the relationship between personal characteristics and subscale dimensions. When there is a significant difference, Scheffe test was used to determine the source of the difference. As a result of the study, a highly significant difference was found between the adolescents' tendency to stress and their methods to cope with it (p<.001). A significant difference was found between the genders, ages and number of siblings of the adolescents and educational status of their parents with the subscale scores. Suggestions were developed by discussing the results in the light of the findings and literature review.
Stres, günlük yaşam içerisinde her insanın karşı karşıya kalabileceği psikolojik bir durumdur. Stres, her bireyde görülebildiği ve olumsuz durumlara neden olduğu için zarar verici özelliği ile bilinir. Özellikle ergenlik dönemindeki stres, ergenleri diğer bireylere göre daha fazla etkileyebilir. Alan yazın incelendiğinde, suça yönelen ergenlerin yaşamlarındaki stres etkenleri karşısında uygun başa çıkma yöntemlerini kullanamadıkları görülmektedir. Ergenlerde istenmeyen tutum ve davranışların gelişmesinde önemli bir etkiye sahip olduğu görülen stresin birey, aile ve topluma yönelik olumsuz yansımalarının önlenmesi gerekmektedir. Ergenin gelişim görevleri kapsamında eğitim öğretim yaşantılarında yer alan bu dönemde, ergenlerin stresle başa çıkmada etkili yöntemler kullanmaları, stres faktörlerinden etkilenerek olumsuz davranışlar ve psikolojik sorunların ortaya çıkmasını önlemek açısından stres kaynaklarının ve stresle başa çıkma düzeylerinin belirlenmesi önem taşımaktadır. Ergenlerin stresle başa çıkma tarzlarının incelendiği bu araştırmada, araştırmaya konu olan bireylerin kendi koşulları içinde ve var olduğu gibi tanımlanmaya çalışıldığı tarama modeli kullanılmıştır. Araştırmanın evrenini Karabük İli ortaöğretim kurumlarına devam eden öğrenciler oluşturmuştur. Bu öğrencilerden her iki ölçeğe ait maddeleri tam olarak dolduran 880 kız 820 erkek olmak üzere, toplam 1700 öğrenci araştırmanın örneklemine alınmıştır. Ergenlerin strese yatkınlık düzeylerinin belirlenmesinde, 20 maddeden oluşan ve 1-5 arası puanlama ile değerlendirilen "Strese Yatkınlık Ölçeği" kullanılmıştır (Miller, Smith ve Mehler, 1988). Ergenlerin stresle başa çıkma tarzlarının belirlenmesinde, Lazarus ve Folksan tarafından geliştirilen Başa Çıkma Yolları Envanterinden (Ways of Coping Inventory) hareketle Şahin ve Durak tarafından uyarlanan, 30 maddeden oluşan, 4'lü likert tipindeki "Stresle Başa Çıkma Tarzları Ölçeği-SBÇTÖ" kullanılmıştır. Verilerin analizi SPSS 16.0 programında yapılmış, kişisel özellikler ve ölçek alt boyutları arasındaki ilişkinin belirlenmesinde t-Testi ve tek yönlü varyans analizi (ANOVA) kullanılmıştır. Anlamlı farklılığın olması durumda farklılığın kaynağının belirlenmesinde Scheffe testi yapılmıştır. Araştırmada; 15-18 yaş grubundaki ergenlerin strese yatkınlık ve stresle başa çıkma tarzları arasında yüksek düzeyde anlamlı bir ilişki olduğu bulunmuştur (p<.001). Ergenlerin cinsiyeti, yaşı, kardeş sayısı ve anne-baba öğrenim durumu ile stresle başa çıkma tarzları ölçeği alt boyut puanları arasındaki fark anlamlı bulunmuştur. Buna göre; kızların erkeklere göre etkili yöntemlerden sosyal desteğe başvurma ve etkisiz yöntemlerden çaresiz yaklaşımı, erkeklerin kızlara göre etkili yöntemlerden iyimser yaklaşımı daha fazla kullandıkları; 16 yaşındaki ergenlerin 15 ve 18 yaşındakilere göre daha az sosyal desteğe başvurduğu, 15 ve 17 yaşındakilere göre daha fazla çaresiz yaklaşımı benimsediği, 15 yaşındaki ergenlerin 16 ve 18 yaşındakilere göre daha az boyun eğici yaklaşımı benimsediği; 5 kardeş olanların 2 ve 3 kardeş olanlara göre stresle başa çıkmada etkisiz yöntemlerden çaresiz yaklaşımı daha fazla benimsedikleri; annesi yüksekokul mezunu olan ergenlerin stresle başa çıkmada etkili yöntemlerden iyimser yaklaşımı daha fazla, etkisiz yöntemlerden çaresiz yaklaşımı daha az benimsedikleri; babası lise ve yüksek okul mezunu olan ergenlerin stresle başa çıkmada etkili yöntemlerden sosyal desteğe başvurma yaklaşımını daha fazla, etkisiz yöntemlerden çaresiz yaklaşımı daha az benimsedikleri, dolayısıyla anne ve baba öğrenim durumunun yüksek olmasının ergenlerin stresle başa çıkmalarında olumlu etkisi olduğu bulunmuştur. Çalışma sonucunda; Ergenlerin stresle başa çıkmada sosyal desteğe başvurma etkili yöntemini kullanma, olaylara iyimser bir bakış açısıyla yaklaşma ve stresle başa çıkmada kendine güvenme konusunda desteklenmeye ihtiyaçları olduğu yargısına varılmıştır. Ergenler, stresle karşılaştıklarında başvurdukları yaklaşımlar çaresiz ve boyun eğici yöntemler olduğunda, stresle baş etmeleri güç olacaktır. Stresle baş edilmediğinde ise, stresin yıkıcı etkilerine maruz kalmaları daha muhtemeldir. Çalışmanın bulguları ve literatür bilgileri ışığında tartışılarak öneriler geliştirilmiştir.
Sayı 12