Amerikan misyonerlerinin ermeni meselesine etkileri (1890-1914)

XIX.yy'ın ilk çeyreğinde Anadolu'ya ayak basan Amerikan misyonerleri, kısa sürede Osmanlı coğrafyasına yayılmışlardır. Misyonerler, faaliyetlerini ilk önce Müslümanlar ve Yahudiler üzerinde denediler. Fakat çok geçmeden başarılı olamayacaklarını anladılar ve bu konuda etki edebilecekleri Ermenileri gözlerine kestirdiler. Açmış oldukları eğitim kurumlarında, Ermeniler üzerindeki faaliyetlerini yoğunlaştırdılar. Buralarda Ermenilere ayrılıkçı fikirleri öğrettiler. Çünkü Amerikan misyonerlerinin dini ve ekonomik çıkarları Ermenilerin, Osmanlı yönetiminden ayrılmasıyla gerçekleşebilirdi. Sonrasında Ermenilerin XX.yy'ın sonlarına doğru Anadolu'nun her yerinde çıkardığı isyanlar ve buna karşı Osmanlı yönetiminin aldığı önlemler sırasında bir takım olaylar yaşanmıştır. ABD ve Avrupa kamuoyuna, Türkler, "Ermenilere sözde soykırım yaptı." şeklindeki haberleri yansıtan ve bununla ilgili yayınlarda bulunan Amerikan misyonerleridir. Dolayısıyla Ermeni meselesinin değişik zamanlarda ve şekillerde sürekli olarak içeride ve dışarıda Türkiye Cumhuriyeti'nin gündemini yoğun bir şekilde meşgul etmesinde Amerikan misyonerlerinin o dönemlerde yaptıkları faaliyetlerin yadsınamaz katkısı vardır. Bu çalışmada, 1890-1914 yılları arasında Amerikan misyonerlerinin Ermeni meselesine olan etkileri ve Osmanlı Devleti'nin ABD'deki elçilerinden Alexander Mavroyeni Bey'in bu mesele ile mücadelesi incelenmiştir.

Osmanlı Devleti ,

ABD ,

Ermeniler ,

Amerikan Misyonerleri ,

Alexander Mavroyeni Bey ,

Ottoman Empire ,

USA ,

Armenians ,

American Missionaries ,

In the first quarter of the 19 th century, the American missionaries stepping into Anatolia have rapidly expanded through the Ottoman territory. Missionaries tried their activities with Muslims and Jews first. They realized that they could not be succesful; therefore, they approached to Armenians who they could influence. In the educational institutions, they focused on more on Armenians teaching them the seperatist ideas as it was necessary for Armenıans to seperate from the Ottoman Empire so that American missionaries can get benefit in terms of religion and finance. Later, Armenians led a number of revolts throughout Europe in the lost years of the 20th century. During this period, the Ottoman Empire took some precautios and some news in the USA and in Europe, such as "Turks committed a so-called Armenian Genocide" was released and publicized about the Armenian by American missionaries. Today, the effect of the American missionaries on the busy agenda of the Turkish Republic about the Armenian issue cannot be underestimated. In this study, the influence of the American missionaries on the Armenian issue between the years 1890-1914 has been analyzed. Also, this study aims to investigate the fight of Mr. Alexander Mavroyeni who was the Ottoman Empire's ambassador fort he USA during this period.

Mr. Alexander Mavroyeni ,