Osmanlı'dan günümüze ordu-siyaset ilişkileri

Bu çalışma Türk Silahlı Kuvvetleri’nin (TSK) siyasal alandaki konumunun ana belirleyicilerini ortaya koymaya çalışmaktadır. TSK’nın genelde laik ulus devlet, özelde ise Kemalist ideoloji için taşıdığı iddia edilen “koruyucu” rolüne ışık tutmak için Türkiye’deki askeri müdahalelerin tarihsel, teorik, yasal ve kurumsal özellikleri incelenecektir. Bilindiği üzere, Türk ordusu ulus-devlet yaratma sürecinde önemli bir rol oynamış ve modernleşme sürecinin de taşıyıcı gücü olmuştur. Bu sebeple, ordunun erken cumhuriyet tarihinden günümüze kadar siyasal alanda konumlanmasında kayda değer bir meydan okumayla karşılaşmadığı iddia edilebilir. Diğer modern ordulardan farklı olarak, TSK ülkeyi “iç düşman” unsurlarından koruyacak yasal ve kurumsal bir özerkliğe sahiptir. “İç düşman” konsepti siyasal İslam ve Kürt milliyetçiliğine atıfta bulunarak TSK’nın siyaset alanına direkt ve(ya) dolaylı müdahalelerine zemin hazırlamaktadır. Günümüz Türkiye’sinde hala neden Türk ordusunun kendini rejimin nihai koruyucusu olarak gördüğü cevaplanması gereken önemli bir sorudur. Bu bağlamda, sivillerin rolü, siyasal kültür, tarihi arkaplan, sosyo-kültürel yapı, ekonomik gelişmişlik seviyesi ve yasal\\anayasal düzenlemeler ele alınıp son kertede bu çok boyutlu faktörlerin askeri elitlerin siyasal rol edinmesine yol açtığı iddia edilebilir. Çalışmada, İslami kimliğin ve Kürt kimliğinin askeri elitler tarafından bir güvenlik meselesi olarak ele alınmasıyla aslında Türk devletinin milletin kendinden korunduğu iddia edilmektedir.

Türkiye ,

İç Düşman ,

Askeri Müdahale ,

Türk Ordusu ,

Koruyuculuk ,

Kemalizm ,

This paper tries to reveal the chief determinants of the Turkish Armed Forces’ (TAF) role in political sphere. In order to shed a light upon the “guardian” role of the TAF for the secular nation-state in general and the Kemalist ideology in particular; the historical, theoretical as well as legal and institutional traits of the military interventions in Turkey will be analyzed. As already known, Turkish military played a key role in the nation-building process, hence the modernization era was also stimulated by the Army. It can be argued that, having a role like this, the military elites from the very beginning of the Republican era up to present, have not been experiencing any appreciable difficulties in placing themselves in the political life. Unlike its counterparts, the Turkish Army has a considerable amount of political and institutional autonomy which ultimately leads to emphasize its role in guarding the state from “internal enemies”. This term of “internal enemy” refers to political Islam and Kurdish movement, and from time to time the TAF exercise direct and / or indirect political authority to a variety of extents. The question of why the military elites still regard themselves as the only guarantor of the Turkish state is a crucial one to be answered. The role of the civilians, the political culture, historical background, socio-cultural structure,level of economic development and legal regulations of Turkey, all to some extent affect that role of the Army. Here I argue that multidimensional factors are determinant in shaping the military’s role in politics. In addition to that, by regarding the Islamic and Kurdish identities as security issues, the military gives itself the role of guardianship of the Turkish state too. The major argument of the paper is that, the Turkish Army protects the Turkish State from the Turkish nation in the context of “internal enemy” thanks to its so-called guardianship role of the Turkish State.

Turkey ,

Military intervention ,

Turkish Army ,

Kemalism ,

İnternal enemy ,

Guardianship ,