Osmanlı’da kadınların memuriyette istihdamı meselesi ve sicill-i ahvâlde kayıtlı memurelerin resmî hâl tercümeleri

Osmanlı'da kadın ve kadının eğitimi konusu, modernleşme sürecinin en önemli alanlarından biri olarak kabul edilir. Tanzimat'la birlikte toplumdaki statüsü değişmeye başlayan Osmanlı kadını, ilk olarak eğitim olanaklarından eşitçe yararlanma hakkını elde etti. Kızlar için açılan ilkokul ve ortaokuldan sonra bu okullara bayan öğretmen yetiştirmek amacıyla Kız Öğretmen Okulu açıldı. Başlangıçta bazı tereddütler yaşanmış olsa da bir süre sonra okul, ilk mezunlarını verdi ve bu mezunlar bayan öğretmen olarak eğitim ordusuna dâhil oldu. Kadınlar sadece eğitim alanında değil aynı zamanda sağlık alanında da görülmeye başlandı. Kamuoyunun belirlenmesinde etkin rol alan gazete, dergi ve diğer basın organlarında kadın konusu daha fazla yer bulmaya başladı. Bazı dergiler sadece kadının sorunlarıyla ilgili yayın yaptı. Böylece kadının problemi, yine kadınlar tarafından ele alındı. Meşrutiyet döneminde memurlarla ilgili önemli düzenlemelere gidildi. Bu bağlamda 1879 yılında Sicill-i Ahvâl İdaresi kuruldu ve memurların sicil kayıtları burada tutulmaya başlandı. Bürokratik yapının tespitine imkân veren Sicill-i Ahvâl Defterleri, kadın memurların nicelik ve niteliğini de ortaya çıkarmayı sağladı. Şimdilik tespit edilen otuz altı memurenin doğum yerleri, eğitim durumları, görev yaptığı kurum ve şehirler, aldıkları maaş durumu, defterlere dayanılarak ortaya konuldu.

Osmanlı Bürokrasisi ,

Kadın Memurlar ,

Sicill-i Ahval Defterleri ,

Kadın Öğretmenler ,

Women and education of women are considered among important subjects of modernization process in the Ottoman Empire. Along with the Tanzimat, the status of the Ottoman women began to change and they got the right of benefitting equally from state education. After opening of elementary and secondary schools for girls, Teaching School for Girls was opened to train women teachers for these schools. Although there were some doubts at the beginning, after a while the school gave its first graduates and these teachers joined the education system. Women did not only appear in education but also in healthcare system. Discussion on women began to take part more often in newspapers, journals and other press organs which played an important role in the determination of public opinion. Some journals solely made publication on women's problems. Thus women's problems were expressed by women. During the Meşrutiyet period significant amendments were made concerning civil servants. In this context, the Sicill-i Ahval İdaresi (Personal Records Department) was established and the records of civil servants were kept in this department. The Sicill-i Ahval Records made it possible to understand bureaucratic structure and it also helped to expose the quantity and quality of women civil servants. In this article, thirty-six women who were detected in these records are evaluated according to their birthplace, educational level, work place and city of service and salary.

Ottoman Bureaucracy, ,

Women Civil Servants, ,

Sicill-i Ahval Records, ,

Women Teachers ,