Osmanlı imparatorluğu’ndan türkiye cumhuriyeti’ne geçiş sürecinde kıbrıs türk aydınları ve jön türk hareketi ile olan ilişkileri ( 1865- 1918)

Kıbrıs adasının 1878'de İngiltere'ye kiralanması sonrası yöneten durumundan yönetilen konumuna geçen Kıbrıs Türk toplumu aydınları, Osmanlı İmparatorluğu'nda meydana gelen değişiklikleri izlemeye devam etmişlerdir. Özellikle II. Meşrutiyet öncesi ve sonrası Osmanlı coğrafyasında yaşanan değişiklikleri ve dönüşümleri bire bir takip eden aydınlar, aynı değişim ve dönüşümlerin ada üzerinde hayata geçirilmesi konusunda talepkar olmuşlardır. Örneğin, Osmanlı İmparatorluğu'nda ortaya çıkan Yeni Osmanlı düşüncesi ve bu düşüncenin devamı olarak ortaya çıkan Genç Türk hareketi ile İttihat ve Terakki geleneği, Kıbrıs Türk aydınları arasında da etkili olmuştur. Kıbrıs adasında bu hareketin öncülerinden olan Hafız Derviş Efendi 1891'de Zaman gazetesini, Ahmet Tevfik Efendi ise 1902'de Mirat-ı Zaman gazetelerini çıkararak, II. Abdülhamit idaresini eleştiren yazılar yayımlamışlardır. Bu ve benzeri yayınlarda çıkan eleştirel yazılar nedeniyle, Osmanlı idaresi de zaman zaman duruma müdahale ederek, adada meydana gelen değişimler karşısında reaksiyoner olmuştur. 1900 yılında Zaman gazetesinin ve 1905 yılında ise Sünuhat gazetesinin Osmanlı topraklarına girişi yasaklanmıştır. Buna benzer şekilde yine 1909 yılında Osmanlı İmparatorluğu'ndaki İttihat ve Terakki Cemiyeti'nin etkisi ile adada İttihat ve Terakki Kulübü kurulmuştur. Bu kulübün üyelerinden bazıları İngiliz yönetimi tarafından da takip edilmiştir. Aynı zamanda bu kulübün üyelerinden bir kısmının İngiliz yönetimine karşı bir ayaklanma girişimi içinde olduğu konusunda da yaşanan gelişmeler olmuştur. Kıbrıs Türk aydınlarının Osmanlı İmparatorluğu'nda yaşanan bütün değişim ve dönüşümleri takip ettiği bu durum, aynı zamanda toplumsal ve siyasal kimliklerinin belirlenmesinde de etkili olmuştur. Ancak aydınların bu dönüşüm ve değişimdeki rolü, etkileyen olmaktan ziyade etkilenen olmasıdır. Bunu en önemli nedeni ise yüzlerini Osmanlı coğrafyasındaki gelişmelere çeviren aydınların, düşünsel beslenme damarlarının yine bu coğrafyadan kaynak bulmasıdır. Ayrıca adaya sürgün olarak giden Genç Türk hareketinin mensupları da bu süreçte bir hayli etkili olmuştur.

Kıbrıs Adası ,

Osmanlı Devleti ,

Kıbrıs Türk Toplumu Aydınları ,

İttihat Ve Terakki ,

II. Meşrutiyet ,

In the transition from one who administered to one being administered after the island of Cyprus was mandated to the British in 1878, the intellectuals of the Turkish Cypriot community continued to closely follow the developments in the Ottoman State. In particular, the changes and transformations that took place in the Ottoman geography prior to and after the Second Constitutional Monarchy Period were followed as it occurred by these intellectuals and became demanding in realizing these changes and transformations on the island. For example, the New Ottoman thinking that appeared in the Ottoman State and the Young Turks movement that followed from this thinking as well as the Union and Progress tradition left a deep imprint on Turkish Cypriot intellectuals. Among the leaders of this movement on the island of Cyprus, Hafız Derviş Efendi through the Zaman newspaper and Ahmet Tevfik Efendi with the Mirat-i Zaman newspaper published critical articles of the Abdülhamit II administration. Due to these critical articles in these and other publications, the Ottoman administration intervened from time to time and reacted to the changes that took place on the island. In 1900 the Zaman and in 1905 the Sünuhat newspapers were banned from entering Ottoman territory. In a similar development, under the influence of the Union and Progress Committee, a Union and Progress Society was founded on the island. Certain members of this Society were closely followed by the British. At the same time developments also took place where a group among this Society's members was involved in an initiative to revolt against the British administration. All of the changes and transformations that took place in the Ottoman State followed by the Turkish Cypriot intellectuals were at the same time effective in determining their social and political identities. However, the role of these intellectuals in the face of these changes and transformations is that of being effected rather than that of an effecter. The most important reason for this is that having turned their faces to the developments in the Ottoman geography these intellectuals again found their intellectual source of nurture from this same land. In addition, members of the Young Turks movement that were exiled to the island were influential in this development during this period.

Island of Cyprus, ,

Ottoman State, ,

Muslim Turkish Cypriot Community, ,

Intellectuals, ,

Young Turks, ,

Union and Progress, ,

Second Constitutional Monarchy ,