Aziz efendi’nin risalesine göre 17. yüzyılda osmanlı merkez ordusunun durumu

Aziz Efendi‟nin 1630‟da kaleme aldığı “Kânûn-nâme-i Sultâni Li-„Azîz Efendi” adlı rapor, bugün bilindiği kadarıyla tek nüsha olarak Berlin Staatsbibliothek, Preussischer Kulturbesitz, Orientabteilung (Berlin Devlet Kütüphanesi Doğu Bölümü), Nr. 227, Ms. or. quart 1209, Teil 11 (bölüm 11)‟ de bulunmaktadır. Aziz Efendi, risalesinde başlıca, merkez ordusundaki yeniçeri ve kapıkulu sipahilerinin bozulmalarını, vezirlik makamı ile ilgili düzenlemeleri, kürt beyleri ile ilgili iyileştirmeleri, sahte seyyidler ve askerlerin vergiye tâbi kılınmalarını ele almış; eleştiriler ve tavsiyelerde bulunmuştur. Merkez kuvvetlerinin bozulması ile alakalı olarak Aziz Efendi, asker alımında kanun dışı davranışlarda bulunulmasının, rüşvet ve iltimasın askeri kadrolara girmesinin, askerin askerlik dışı işlerle meşgul olmasının önemli bir problem olduğuna dikkat çekmiştir. Ona göre kanuna aykırı olarak ocaklara asker yazılması ve sayıları artan bu asker takımını hazineden beslemek devleti ekonomik anlamda da büyük sıkıntılara sokmuştur

Azîz Efendi ,

IV. Murad ,

Azîz Efendi ,

Risâle ,

Kânûn-nâme-i sultâni li- ,

It's known that the report “Kânûn-nâme-i sultâni li-„Azîz Efendi” which was written by Aziz Efendi in 1630 has been exist as only one edition in Berlin Staatsbibliothek, Preussischer Kulturbesitz, Orientabteilung (Berlin National Library‟s East Section) Nr. 227, Ms. or. quart 1209, Teil 11 (section). In his report Aziz Efendi mainly mentions about breaking down of Janissary and kapıkulu soldiers (Otoman Army), regulations of viziership position, the healings of Kurdish sirs, forged seyyids and making soldiers paying taxes; and Aziz Efendi criticizes those problems and advises about them. Aziz Efendi calls the attention to the illegal behaviours in the military service such as taking soldiers illegally to the army, bribe and favouritism in the military staff and soldiers‟ to be busy with things except of their main business and etc... According to him taking soldiers to the military as against the law and feeding those increasing numbers of soldiers has caused great economical troubles in the government and its budget.

Azîz Efendi, ,

Report, ,

Kânûn-nâme-i sultâni li-„Azîz Efendi, ,

IV. Murad. ,