Uluslararası ceza mahkemesi’nin tutuklama kararlarıyla ilgili bir değerlendirme: sudan devlet başkanı ömer el-beşir örneği

Sudan kurulduğu 1956 yılından beri Müslüman-Arap nüfustan oluşan kuzey, Animist ve Hristiyan nüfusun yaşadığı güney ve Arap olmayan yerli nüfusun bulunduğu Darfur Bölgeleri arasında süregelen silahlı mücadelelere sahne olmuştur. Sudan Hükümeti, bu süre içinde aralıklarla, güneyde Sudan Halk Özgürlük Ordusu/Hareketi (Sudan People's Liberation Army /Movement-SPLA/M), Darfur'da ise Sudan Özgürlük Ordusu (Sudan Liberation Movement-SLM) ve Adalet ve Eşitlik Hareketi (Justice and Equality Movement-JEM) isimli rejim karşıtı direnişçi/ayrılıkçı örgütlerle savaşmıştır. Darfur'daki çatışmaların artarak devam etmesi üzerine, hükümet direnişi bastırmak için kitlesel katliam boyutlarına ulaşan bir şiddete başvurmuş, bunun üzerine Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi, Uluslararası Ceza Mahkemesi'ni (ICC) Sudan hakkı nda soruşturma açmakla yetkilendirmiştir. ICC, bu yetkiye dayanarak açtığı soruşturma sonucu, Sudan'ın halen görevde olan Devlet Başkanı Ömer Ahmed El-Beşir hakkı nda tutuklama kararı çıkarmış ancak karar uluslararası örf-adet hukukundaki, "halen görev başında olan devlet başkanlarının dokunulmazlığı" ilkesi ile çeliştiği için yoğun eleştirilere maruz kalmıştır. Bu çalışmada Sudan'daki krizin ve ICC'nin kısa tarihçeleri verildikten sonra söz konusu karara giden sürecin analizi, tutuklama kararı- nın hukuki gerekçeleri ve dokunulmazlık ilkesi ile çelişkisi ele alınacaktır.

ICC ,

BM Güvenlik Konseyi ,

Güvenlik Konseyi 1593 No’lu Kararı ,

Darfur ,

El-Beşir ,

Janjawid ,

Since it was established in 1956, Sudan has always been a scene for ongoing armed struggles between the north region composed from Muslim-Arab population, the south where the animist and Christian population lives and Darfur region inhabited by indigenous non-Arab population. In the meantime, Sudan Government at intervals has strived against private anti-regime insurgents/separatist organizations which are Sudan People's Liberation Army/Movement-SPLA/M in the south and in Darfur the Sudan Liberation Movement-SLM and Justice and Equality Movement-JEM. As the conflict in Darfur continued to increase, the government resorted to violence reaching the size of a mass slaughter in order to suppress the resistance upon which the United Nations Security Council, the International Criminal Court (ICC) was authorized for opening an investigation of Sudan. As a result of the opened investigation on the basis of this authority, the ICC issued a warrant for Sudan's President Omar Ahmed El-Bashir's arrest who is still in office but the warrant has been subject to intense criticism as it is inconsistent with the principle of international customary-law, the immunity for Heads of State that are still on duty. In this study, after the short history of the crisis in Sudan and the ICC, the analysis of the process led to this decision, legal reasons for this arrest warrant and its contradiction with immunity principle will be discussed.

ICC, ,

UN Securtiy Council, ,

UNSC Res. 1593, ,

Darfur, ,

Al-Bashir, ,

Janjaweed ,