Türkiye’de genel bütçe vergi gelirlerinden belediyelere aktarılan payların değerlendirilmesi

Türkiye'de merkezi idareden yerel idarelere bir takım mali transferler yapılmaktadır. Bunlardan birini Genel Bütçe Vergi Gelirlerinden (GBVG) belediyelere aktarılan paylar oluşturmaktadır. Türkiye'de belediye gelirlerinin yarısından fazlası, hatta bazı belediyelerde ise tamamına yakınını bu gelir kaynağından sağlanmaktadır. Bu gelir kaynağının belediyeler açısından taşıdığı önem, onun iyi bir şekilde düzenlenmesini gerekli kılmaktadır. Bu gelir kaynağının en mükemmel şekilde nasıl düzenlenebileceği konusu bir hayli karmaşık ve zor bir meseledir. Fakat bu hususta literatürde yaygınca görüş belirtilmekte ve transfer sisteminin bir takım özelliklere göre düzenlenmesi gerektiği vurgulanmaktadır. Bu çalışmada, GBVG'den belediyelere aktarılan paylarla ilgili mevcut sistem literatürde belirtilen temel özellikler bakımından analiz edilmiştir. Analizler sonucunda mevcut sistemin, iyi bir idareler arası mali transfer sisteminin öngörülebilirlik ve basitlik, şeffaflık gibi özelliklerini bir ölçüde karşıladığı, fakat mali özerklik ve hesap verilebilirlik, mali eşitlik, kaynak dağılımda etkinlik, teşvik edicilik gibi özellikler bakımından pek çok sorunu bünyesinde barındırdığı görülmüştür.

İdareler Arası Mali Transferler ,

Belediyeler ,

Genel Bütçe Vergi Gelirleri ,

Fiscal transfers from central government to local governments are also used in Turkey. One of them is a share transferred from General Budget Tax Revenues (GBTR) to municipalities. Almost all of the revenue in some municipalities (all of the revenues especially small ones) comes from GBTR. This revenue sources should be designed carefully, although this is not easy and have controversial subject. However it can be seen that the characteristics of a good intergovernmental fiscal transfer system are argued and suggested in the literature. In this study, it is analyzed the existing system based on the shares transferred from GBTR to municipalities in terms of the basic characteristics indicated in the literature. It can be concluded that existing system appropriately designed in terms of some features of a good intergovernmental fiscal transfer system such as predictability, simplicity, transparency and also have some deficiencies such as local autonomy, accountability, fiscal equality, effectiveness and incentive.

Intergovernmental Fiscal Transfers, ,

Municipalities, ,

General Budget Tax Revenue ,