Osmanlı taşrasında bir celali yıkımının izleri: tavil halil’in kütahya (kazaları) baskını ve sosyo-ekonomik yansımaları

XVI. yy sonu XVII. yy başlarında Celali İsyanı adı verilen kargaşa tüm Anadolu coğrafyasında yıkıma yol açmıştı. Bu yıkımı -yapılan çalışmalar- genel hatlarıyla ortaya koymuş olsa da arşiv kayıtları arasında çıkan yeni belgeler bu yıkımın ayrıntılarıyla ilgili ipuçları vermektedir. Bu çalışma Kütahya’da Tavil Halil’in yaptığı yıkım sonrasında kaza kadılarının tuttuğu kayıtlardan yola çıkılarak şekillendirilmiştir.Daha önce kullanılmamış kayıtlardan hareketle oluşturulan bu çalışma iki konu üzerinde odaklanmaktadır. Bunlardan ilki Büyük Celali Baskını esnasında Kütahya’da Tavil Halil’in yaptığı yıkımdır. Tavil Halil’in yaptığı yıkımın iki farklı yönü üzerinde durulacaktır. Birincisi Celali Tavil Halil’in yaptığı sosyal yıkım, yani halkın karşılaştığı/uğradığı tecavüz ve saldırılardır. İkinci olarak ise Celalilerin yaptığı saldırıların yanında Celaliler üzerine gönderilen Nasuh Paşa’nın Tavil ile yaptığı başarısız savaşın ardından Kütahya’ya çekilmesinin akabinde, bölge halkından topladığı olağanüstü vergiler ve bu vergilerin halk üzerinde yarattığı maddi sıkıntılara değinilecektir. Böylece Celali baskınının getirdiği sorunların yanında, ehl-i örfün ve reayanın çektiği sıkıntı üzerinde durulacaktır.

Celali İsyanları ,

Tavil Halil ,

Nasuh Paşa ,

Kütahya Sancağı ,

XVII. yüzyıl ,

The rebellions called Jelali Revolts inflicted great damage throughout Anatolia at the turn of the 16th century and in the early 17th century. Former studies have already treated this destruction in general, however, new documents from archival records give some clues about the details of the destruction. This study is formed by using the records kept by kadıs after the destruction in Kütahya perpetrated by Tavil Hail. The study focuses on two points using sources that have not been used before. The first one is the destruction in Kütahya perpetrated by Tavil Halil during Jelali Revolts. Two different aspects of this destruction will be treated. The first one is social destruction, in other words the rapes and attacks suffered by the society. The second one is economic hardships faced by the people due to extraordinary taxes imposed on the people of this province by Nasuh Pasha who had been sent to confront the Jelalis and had to retreat to Kütahya after an unsuccessful effort to stop Tavil Halil. Thus we will emphasize the hardships faced by ehl-i örf and reaya as well as the problems caused by Jelali Revolts. The second subject in this study is the economic loss in the province of Kütahya caused by Jelali revolts. In this context we will try to determine the decrease in tax income collected by the state.

Jelali Revolts, ,

Tavil Halil, ,

.Nasuh Pasha, ,

Kütahya Sanjak, ,

XVII cen ,