Türkiye’de metropoliten kentlerin nüfus gelişimi

Yerleşmelerin sınıflandırmalarda pek çok ölçüt kullanılmaktadır. Bu ölçütler içerisinde en yaygın kullanılanı, nüfus ölçütüdür. Bu çalışmada, metropoliten kentleri tanımlamada kullanılan “nüfus ölçütü” (1.000.000 üzeri nüfus), temel değerlendirme ölçütü olarak ele alınmıştır. Değerlendirmede veri olarak, 1950-2010 yılları arasında gerçekleştirilmiş olan genel nüfus sayımı sonuçları kullanılmıştır. Çalışmada, Türkiye’de nüfus ölçütüne göre, kentleşmeye ve özellikle de metropolitenleşmeye ilişkin bulgular ortaya konulmuştur. Bu bulgular ışığında, makalede şu sonuçlara ulaşılmıştır: Nüfus ölçütüne göre, Türkiye’de metropolitenleşme süreci 1950 sonrasında yaşanmaya başlamıştır. 2010 yılı nüfus verilerine göre İstanbul, Ankara, İzmir Bursa, Adana, Kocaeli Gaziantep ve Konya Türkiye’nin metropoliten kentleri olarak tanımlanabilmektedir. Bu sekiz metropoliten kentte toplam 27.504.885 kişi yaşamaktadır. Bu değer, Türkiye toplam nüfusunun %37,91’ini ve kentsel nüfusun %51,46’sını oluşturmaktadır. 1950-2010 nüfus verileri, Türkiye’de metropolitenleşme sürecinin artarak yaşandığını göstermektedir. Türkiye’de bugünkü nüfus artışı ve göç eğilimi devam etmesi durumunda, 2020 yılına kadar Antalya, Kayseri, Mersin ve Diyarbakır kentleri de 1.000.000 nüfusu geçerek, metropoliten kentler arasına katılacaklardır. 2020 yılından sonra ise başka bir kentin metropoliten kent düzeyine ulaşabilme ihtimali bulunmamaktadır. Bu nedenle, Türkiye’de metropolitenleşme süreci, bu 12 metropoliten kentin nüfus artışları nispetinde devam edecek ve doygunluk seviyesine ulaşacaktır. Bu süreç, bugün yaşandığı gibi gelecekte de kırsal ve diğer kentsel yerleşme türlerinin (küçük ve orta büyüklükte kentler) aleyhine bir durum olacaktır.

Kent ,

Metropolitenleşme ,

Metropoliten Alan ,

Kentleşme ,

Mega Kent ,

There are many criteria using the classification of settlements. Among them, population is the most widespread one. In this study, “the population criteria which determine the metropolitan cities” are used as the main determinative criteria for evaluation. The cities which have a population over 1.000.000 are determined as metropolitan cities. The general population censuses between 1950-2010 are used as the main data for the evaluations. In the study, findings related to urbanization and especially metropolitanization revealed according to the population criteria in Turkey. Considering these findings, the obtained results of this paper are: According to the population criteria, the metropolitanization process in Turkey began after 1950. According to the population census of 2010, Ankara, İstanbul İzmir, Bursa, Adana, Kocaeli, Gaziantep and Konya have been determined as the metropolitan cities of Turkey. Total population of these 8 cities is 27.504.885. This value makes up 37,91% of Turkey’s total population and 51,46% of total urban population. These population rates clearly show the metropolitanization fact which exists in Turkey. If population increase and migration tendency goes on in this way; Antalya, Kayseri, Mersin and Diyarbakır will have taken their places among the metropolitan cities with a population over 1.000.000 by 2020. It does not seem likely that any other city in Turkey will be able to be transformed into a metropolitan city after the year 2020. For this reason, it is thought that; the metropolitanization process will continue accordance with the population increase of these 12 cities and will reach its saturation point. At the same time, this process will be a handicap for both rural and other urban settlements (small, middle-sized and large cities).

Urban, ,

Urbanization, ,

Metropolitan Area, ,

Metropolitanization, ,

Mega ,