Türkiye’de kentli çekirdek ailelerin medya okuryazarı olabilirliği üzerine bir alan araştırması

Televizyon alanında yaşanan hızlı gelişmeler, televizyon-izleyici arasındaki ilişkileri derinden etkilemiştir. İzleyicinin bugün televizyon ile kurduğu ilişki farklılaşmış ve farklı tartışmaları da beraberinde getirmiştir. Günümüzde tartışmaların temelini; izleyicinin televizyon ile ne yaptığı, onu nasıl kullandığı ve yaşamında nasıl bir yere koyduğu, anlamlandırdığı oluşturmaktadır. Gelişen medya okuryazarlığı ve eleştirel medya okuryazarlığı olgusu da tartışmaların geldiği bu noktada önemli bir yere sahiptir. Medya okuryazarlığı kavramı, medyaya erişim kadar onu okuyabilme becerisi üzerine geliştirilmiştir. Bu yöndeki çalışmalar, izleyicilerin/kullanıcıların medya çıktılarını değerlendirebilme, eleştirebilme becerisinin geliştirilmesini amaçlar. ABD ve Avrupa ülkelerinde yoğunlaşan tartışmaların ve çalışmaların ortak sorunu, nitelikli, katılımcı izleyicilerin/kullanıcıların var edilebilmesi/edilememesidir. Aynı sorun bu çalışmanın da temelini oluşturmaktadır. Acaba Türkiye’de televizyon izleyicileri olarak aileler (çalışma kapsamında kentli çekirdek aileler) ne konumdadır? Etkin; değerlendirme, eleştirebilme becerisi ve azmi göstererek izlediklerine katılıyorlar mı katılmıyorlar mı? Nasıl katılıyorlar? Neden katılmıyorlar? Çalışma, eleştirel bakışın geliştirilmesinde belli bir sorumluluğa sahip olan ailelerin televizyon ile kurduğu ilişkiyi ortaya koymayı ve televizyon karşısındaki konumlarını sorgulamayı amaçlamaktadır. Çalışma televizyonun ailelerin gündelik yaşam pratikleri içinde önemli bir yere sahip olduğunu ve onun karşısında aktif, kendi anlamlarını üreten özneler olabileceklerini öngörmektedir. İzleyicinin aktif konumunun da sürekli olmadığı yer yer pasifleşebildiği varsayılmaktadır. Çalışma etkin, eleştirel bakabilme becerisine sahip izleyiciler/kullanıcılar oluşturulabilmesi yolunda sunduğu önerilerle de bu alandaki tartışmalara katkıda bulunmayı amaçlar.

İzleyici ,

Aile ,

Medya okuryazarlığı ,

Televizyon ,

Alımlama ,

Audience ,

Family ,

Rapid developments seen in the field of television have had a deep influence on the relationships between television and the audience. Relationship audience establishes with the television has changed today and led to different discussions. At the present day, what the audience does with the television, how they use it, how a place they allocate for it in their lives, and how they make sense of it underlie the discussions. Advanced media literacy and critical media literacy take an important place at this point where discussions have reached. Concept of media literacy was developed upon the skill of reading media as much as upon access to it. Studies in this direction aim at developing audiences and users’ ability to evaluate and criticize media outputs. Common problem of discussions and studies concentrating on U.S.A and E.U countries is to or not to provide qualified and participant audiences and users. Same problem underlies also this research. What are the positions of families (nucleus families within the scope of the study) as television audiences in Turkey? Do or do not they participant actively in what they watch by displaying skill and determination of evaluating and criticizing? How do they participate? Why do not they participate? This study aims at revealing the relationship families having a particular responsibility for developing critical view establish with the television and at questioning their positions in front of the television. The present study anticipates that television takes an important place in daily life practices of families and families could be active subjects producing their own meanings in front of it. It is supposed that active position of the audiences is not incessant, and they may become passive from place to place. The present study also aims at making contributions to the discussions in this field, by means of the suggestions it offers in the matter of forming active audiences and users having a critical view.

Media literacy ,

Television ,

Reception ,