Küreselleşme sürecinde geçiş ekonomilerinin sosyoekonomik adaptasyonu

1980'li yıllar bütün dünyada dısa açılmanın ve serbestlesmenin hızlı bir biçimde yayıldığı, toplumlararası sınırların asındığı ekonomik ve kültürel olarak küresellesmenin boy gösterdiği bir dönem olmus ve Sovyet Bloku'nun da çökmesi ile küresellesme, alternatifsiz bir süreç olarak kendini kabul ettirmistir. Bu durum, "Geçis ekonomileri" adı altında bir iktisadi fenomenin ortaya çıkmasına yol açmıstır. Türkiye gibi bu sürece daha önce girmis ülkeler her ne kadar bu tanım kapsamında değerlendirilmese de, bu çalısmada Türkiye tanımlanan bu kategori içinde ele alınacaktır. Küresellesme karsısında geçis ekonomilerinin karsı karsıya kaldığı temel problem bu sürece nasıl tepki verecekleri ile ilgilidir. Zira küresel sürece yön veren merkez ülkeler, çevre ülkelere iki temel rejimi dayatmaktadır. Bunlar siyasal alanda demokrasi, ekonomik alanda ise serbest piyasa modelidir. Ancak gerek demokrasinin gerekse serbest piyasa modelinin etkin isleyebilmesi bu ülkelerin tarihsel ve toplumsal dinamikleriyle iliskilidir. Bu nedenle söz konusu iki rejimin etkin isletilmesini engelleyen faktörler, temelde değisimi gerektirmekte ve buna tepkisel yaklasılmaktadır. Diğer taraftan Ortodoks iktisadi yaklasım çerçevesinde bir ülkenin gelismislik düzeyi, üretim hacminin arttırılması ve bununla bağlantılı olarak kaynakların etkin dağılımının sağlanmasına bağlıdır. Bu etkinliği sağlayan temel mekanizma ise serbest piyasadır. Ancak geçis ekonomileri açısından yukarda da bahsedilen tarihsel ve toplumsal dinamikler açısından serbest piyasanın etkin islemesini engelleyen faktörler vardır. Söz konusu faktörler bu çalısmada; tüketim iliskilerinden kaynaklanan etkinsizlikler, üretim sürecinden kaynaklanan etkinsizlikler ve politik sistemden kaynaklanan etkinsizlikler, olarak ele alınacaktır.

Globallesme ,

Geçis Ekonomileri ,

Serbest Piyasa ,

Demokrasi ,

1980s are the times of liberalisation and opening of economies in the whole world. Globalisation has been accepted as a unique process with the collapse of Soviet Union. This situation has caused an economic phenomena called, "transition economies". Turkey is not considered in this respect. However, countries like Turkey, which has earlier expesienced this phenomena before are evaluated in this category. The main problem of transition economies is what kind of response they give to the globalisation process. Because central countries of this globalisation process impose two regimes to peripheric countries. These are democracy in the political area and free market in economic area. However, efficient working of both democracy and free market economy is very closely related with historical and social dynamics of the countries. Therefore, the factors preventing the efficient working of these two regimes need a change and this is approached reactionally. On the other hand, in ortodox economic approach, the development level of a country depends on production increase and efficient distribution of resources. The main mechanism providing this is free market. However, there are some factors historically and socially impeding efficient working of free market. These factors are determined as, inefficiencies arising from consumption relations, ınefficiencies from production process and ınefficiencies from political system .

Globalisation, ,

Transition Economies, ,

Democracy, ,

Free Market ,