Kısa vadeli sermaye hareketlerinin nedenleri, etkileri ve sermaye hareketliliğinde devletin rolü: türkiye üzerine bir inceleme

Kısa vadeli sermaye hareketleri günümüzde ulaştığı büyüklük ile özellikle gelişmekte olan ülkeler bakımından çok yönlü etkilere sahip bulunmaktadır. Kamu açıklarının finansmanında önemli sorunlar yaşayan söz konusu ülkeler kısa vadeli sermaye girişleriyle borçlanma dinamiklerini sürdürülebilir kılmaya çalışırken ani sermaye çıkışları kimi zaman mevcut finansman sorunlarını daha da derinleştirerek büyük krizlerin oluşmasına yol açmaktadır. Kısa vadeli sermaye hareketlerini belirleyen faktörler çoğu çalışmada yurt dışı faktörler (iten) ve yurt içi faktörler (çeken) başlıkları altında incelenmektedir. Bu çalışmada da benzer metodoloji izlenirken, yurt dışı faktörler yurt dışı faiz oranı ve yurt dışı sanayi üretim indeksi ile yurt içi faktörler ise cari açık, bütçe açığı, kamu dış borç stoku, yurt içi faiz oranı ve İMKB indeksi ile ifade edilmiştir. Devlet uyguladığı iktisat ve maliye politikaları ile bu değişkenler üzerinden dolaylı biçimde sermaye hareketliliğini etkilerken birtakım teşvik veya tedbirler (Tobin Vergisi) ile de doğrudan sürece müdahalede bulunabilmektedir. Türkiye’de 1992-2006 dönemi için kısa vadeli sermaye girişlerinde yurt dışı ve yurt içi faktörlerin etkilerinin ne düzeyde olduğu VAR metodu ile analiz edilmiştir. Çalışmadan elde edilen sonuçlara göre çeken faktörler iten faktörlerden daha fazla etkiye sahip bulunmaktadır. 10 dönemlik periyotta iten faktörlerin ortalama %17, çeken faktörlerin ise ortalama %31 oranında kısa vadeli sermaye girişleri üzerinde etkili olduğu gözlemlenmiştir.

Sermaye Hareketleri ,

İten-Çeken Faktörler ,

Bütçe Açığı ,

Kamu Borcu ,

Sanayi Üretim İndeksi ,

Capital Movements ,

Push And Pull Factors ,

Short-term capital inflows that reached great size have versatile effects especially for developing countries. It has been generally agreed by most researchers that capital inflows are a major source for financing of public deficits and are a major cause for economic crises with a fast outflow of capital from developing countries. In other words short-time capitals movements are present both some opportunities and some problems. The main determinants of short-time capital flows are examined with two headlines: Foreign factors (push) and domestic factors (pull). In this study foreign factors are the foreign interest rate and foreign industry product index. Also domestic causes are the currency deficit, budget deficit, public foreign debt, interest rate and Istanbul Stocks and Bonds Exchange Index. Government effects to the capital movements both direct by some encouragements and precaution as Tobin Tax and indirect by main determinants. Foreign and domestic factors of short-time capital movements are researched by VAR analysis in Turkey, during the period 1992-2006. According to empirical results domestic factors have more effect than foreign factors on capital movements. Foreign causes have average 17 percent effect and also domestic causes have average 31 percent effect on short-term capital inflows.

Budget Deficit ,

Public Debt ,

Industry Product index ,