Alman gebrauchsmusik akımı, türk müziği ve selâhattin içli

20. yüzyılın ilk yarısında Almanya’da yaşanan “kullanışlı müzik akımı” (Gebrauchsmusik) aynı yüzyılın ikinci yarısında ülkemizde de varlığını göstermiştir. Bununla birlikte; bu akımın ülkemizde var olma serüveni 19. yüzyılın ortalarına kadar dayandırılabilir. Bu çalışmanın ilk iki bölümünde “Alman Gebrauchsmusik Akımı” tanımlanarak, Türk müziğinde de böyle bir akımın var olabileceği görüşü üzerinde çalışılmıştır. Bunun için; Osmanlı ve Cumhuriyet dönemindeki devlet politikası ve halkın beğenisi arasındaki müziksel uçurum dikkatle göz önüne alınmıştır. Diğer bölümlerde ise eserleri statik anlayıştaki ilgililerin ve özellikle devlet kurumlarının olumsuz eleştirilerine maruz kalmasına rağmen, gücünü halkın desteğinden alan Türk Müziği bestecisi Selahattin İçli’nin bestecilik anlayışı “Alman Gebrauchsmusik Akımı” göz önünde tutularak analiz edilmiştir. Selahattin İçli için “Gebrauchsmusik”in ülkemizdeki geç yansıması demek mümkün olabilir mi? İçli’yi farklı kılan ve statik anlayışta kabul görmesini zorlaştıran sebepler nelerdir ve bu sebepler halkın beğenisinin de sebebi olabilir mi? Farklı tavrı klasik ekole bir başkaldırı niteliği taşımakta mıdır? Kendine has üslûbu ve bestecilik anlayışını oluştururken kriterleri neler olmuştur? Sosyolojik bağlamda halk-devlet ve besteci ilişkisinde yeri nedir? İşte bu soruların cevapları; yapılan analizler ve elde edilen bilgi ve bulgular doğrultusunda araştırılarak, irdelenmiştir.

Gebrauchsmusik ,

Türk Müziği ,

Beste ,

Selahattin İçli ,

Gebrauchsmusik ,

“The Gebrauchmusik Movement”, which prevailed in Germany in the first half of the 20th century, came to our country at the same period. Furthermore, the adventure of this movement in Turkey could be extended to the middle of the 19the century. At the first and second parts of this article, “The German Gebrauchmusik Movement” has been described and has been studied on the existence of this movement in Turkish Music. For this reason, the musical practice between the esthetic sense of the public and the politics of government have been carefully born in mind. On the other hand, Selahattin İçli’s understanding of composition (who gainded power thanks to public support, although his compositions were exposed to negative criticism by government institutions) has been analyzed bearing in mind “The Gebrauchmusik Movement” in Germany. Is it possible to say that Selahattin İçli was a late reflection of Gebraucmusik in Turkish Music? What are the reasons which separated him from other compositors and complicate his acceptance by government institutions and may these reasons also cause the taste of the public? Is his style a rebellion to classical ecole? What are his criterias which form his own style and understanding of composition? What is his standing in relation to public-government and compositors in sociological context? The answers to these questions have been searched and examined in the light of analyses, knowledge and findings.

Turkish Music ,

Composition ,

Selahattin İçli ,